آموختن از گذشته، کاربست نحو فضای خانه عطروش و محتشم شیراز در تداوم حس تعلق مکان ویلاهای معاصر | ||
| معماری اقلیم گرم و خشک | ||
| مقاله 10، دوره 7، شماره 10، اسفند 1398، صفحه 227-250 اصل مقاله (3.56 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.29252/ahdc.2020.12198.1268 | ||
| نویسندگان | ||
| امین حبیبی1؛ الهام فلاحی2؛ سینا کرمی راد* 3 | ||
| 1دکتری معماری، استادیار بخش معماری دانشکده هنر و معماری دانشگاه شیراز، شیراز، ایران | ||
| 2دانشجوی کارشناسی ارشد معماری، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران | ||
| 3کارشناسی ارشد معماری، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران | ||
| چکیده | ||
| طبق تعریف خانه از دید بزرگان معماری از جمله تادائو آندو خانه بلافصلترین فضای مرتبط با آدمی است (روزنامه شرق، 1390)، با این حال مواردی از جمله تغییر سبک زندگی ایرانیان سبب تغییردر ماهیت و تعاریف فضاهای معماری خانههای معاصر شده است؛ به نظر میرسد خانههای سنتی ایران دارای شاخصهایی هستند که میتوانند حس تعلق به مکان را در انسان ایرانی زنده نگه دارند و روح فضا را از گذشته به حال منتقل کنند، این مهم میتواند بخش عمدهای از راهکارهای طراحی بومی خانههای ویلایی در ایران شود. از این رو پاسخ به این سوال که مولفههای شکلدهنده حس تعلق به مکان در خانه ایرانی کدامند و کدامیک از مولفهها نیاز به بازآفرینی و بازاندیشی داشته و کدام باید حفظ شود، مطرح میگردد. روش تحقیق این پژوهش به لحاظ نوع، کاربردی است و به سبب ماهیت ترکیبی (هایبرید)، شامل تحقیق کیفی که با تحلیل و تفسیر اطلاعات به روش کتابخانهای با تمرکز بر نظریههای حس تعلق به مکان بدست آمده و تحقیق بر مبنای نمونه موردی است که خانههای سنتی عطروش و محتشم شیراز و خانههای ویلایی به نامهای ویلای مسعودی و آخر هفته از طریق مشاهده و تحلیل با شبیه ساز رایانهای دپث مپ جهت بررسی چیدمان فضایی هر دو حالت مدرن و سنتی و مقایسه تطبیقی اطلاعات و به دست آوردن راهکارهای بومی، مزایا و معایب در پاسخگویی به عوامل تاثیرگذار در حس تعلق هر نمونه انجام شده و از طریق استدلال منطقی به استخراج عوامل کالبدی موثر در ایجاد حس تعلق فضای داخلی خانه به دو ویژگی فیزیکی IEQ (انعطاف پذیری) و آسایشی منتج شده است. تحلیل شبیهسازی شده نمونههای موردی نشان داد که اجزایی چون دالان ورودی، دالانهای منتهی به اتاقهای خصوصی و هشتی در خانههای مدرن حذف شده که سبب بروز مشکلاتی از قبیل عدم کارآمدی فضاها در ایجاد سلسلهمراتب و محرمیت گشته است و فضاهایی مانند اتاقهای خصوصی که اغلب شخصی نبودند در خانههای معاصر بازآفرینی شده که این عامل سبب افزایش احترام به حریم شخصی افراد خانواده و مهیا شدن محیطی جهت کار در خانه شده است. در نهایت پس از تحلیل نتایج دیده شد که معماری خانه ایرانی، با الگوبرداری از خانههای سنتی و بازآفرینی اجزای حیاط مرکزی، هشتی و افزایش فضاهای واسط کارآمد میتواند سبب افزایش احساس تعلق کالبدی ساکنین شود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| حس تعلق؛ حس مکان؛ خانه ایرانی؛ نحو فضا | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Learning from the past; applying space syntax theory in Atrvash and Mohtasham houses in continuity of sense of place in contemporary houses | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Amin Habibi1؛ Elham Fallahi2؛ Sina Karmirad3 | ||
| 1Assistant Professor of Faculty of Arts and Architecture, Shiraz University | ||
| 2Bachelor of Architecture, Faculty of Arts and Architecture, Shiraz University | ||
| 3Master of Architecture, Faculty of Arts and Architecture, Shiraz University | ||
| چکیده [English] | ||
| The houses are the nearest spaces related to human. The changes in Iranian lifestyle have resulted in a change in modern houses architecture. Iranian traditional houses sound to have the characteristics which can keep alive the sense of place in people and transfer the space soul from the past days to the present. This vital point can be the main part of vernacular design solutions for villas in Iran. therefore the following questions arise: what are the components that create sense of belonging in Iranian houses? And which one of those needs to be recreated or rethought and which one preserved? Research method in this project was practical and due to it’s hybrid nature, included both library methods with a focus on analysis of sense of belonging and case studies through observation of traditional houses, Atrvash and Mohtasham in Shiraz as well as Masudi and Akhar-e Hafte villa. Then, the analysis through computer simulation (Depth Map) was examined in order to study spatial arrangements in both modern and traditional modes and compare the collected data and obtain vernacular methods to design modern villas. The pros and cons of each sample in achieving the influencing factors of sense of place were identified and the influencing physical factors of sense of place were extracted using logical reasoning which led to two physical characteristics of IEQ (flexibility) and comfort. analysis of simulations on samples demonstrated the elements such as entrance corridors and corridors leading to rooms and vestibule have been removed in modern houses which has caused deficiency of spaces in creating spatial hierarchy and privacy. On the other hand, the places like private rooms that were not often personal have been reintroduced in modern houses that has increased the respect to the privacy of family members and has created a place for working at home. Finally, it can be mentioned that Iranian house architecture can raise the level of sense of place for inhabitants by using the model of traditional houses and recreating central courtyard, vestibule and increasing efficient intermediate spaces. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Sense of belonging, Sense of Place, Indoor Space, Green space, Space Syntax | ||
| مراجع | ||
|
-آلتمن، ایروین. 1382. محیط و رفتار اجتماعی، خلوت، فضای شخصی، قلمرو و ازدحام. ترجمه علی نمازیان. انتشارات دانشگاه شهیدبهشتی. -اسپیرن، آ. 1384. زبان منظر. ترجمه سیدحسین بحرینی و بهناز امین زاده. انتشارات دانشگاه تهران: تهران. -افشار نادری، کامران. 1378. از کاربری تا مکان. معمار. شماره ششم. پائیز. 4-6. -پاکزاد، جهانشاه.1390. سیر اندیشهها در شهر سازی 3 (ز فضا تا مکان). جلد سوم. آرمان شهر. تهران. -دانشپور، سیدعبدالهادی و دیگران. 1388. جایگاه دانش روانشناسی محیطی در ساختمانهای بلندمرتبه با رویکردمعماری پایدار. نشریه هویت شهر. سال سوم. شماره پنجم. پائیز و زمستان. 29 - 38. -دانشگر مقدم، گلرخ و دیگران. 1390. تحلیل اجتماع پذیری محیط کالبدی متاثر از درک طبیعت در محیط انسان ساخت. نشریه هنرهای زیبا. شماره 45. بهار. 27 - 38. -دلاور، علی.1380. مبانی نظری و عملی پژوهش در علوم انسانی و اجتماعی. انتشارات رشد، تهران. -سرمست، بهرام. 1389. بررسی و تحلیل نقش مقیاس شهر در میزان حس تعلق به مکان مطالعه موردی: شهر تهران، مدیریت شهری. شماره بیست و ششم. پائیز و زمستان. 133 - 146. -شرقی، علی و محتشمی، محمد حسین. 1386. فضای سبز در ساختمانهای بلند با رویکردی دوباره به طبیعت. نشریه علوم و تکنولوژی محیط زیست،. دوره نهم. شماره چهارم. 57-71. -شمس، مجید و خدا کرمی، مهناز. 1389. بررسی معماری سنتی همساز با اقلیم سردمطالعه موردی: شهر سنندج. فصل نامه جغرافیایی آمایش محیط. شماره 10. 91 - 114. -صافیان، محمدجواد و دیگران. 1390. بررسی پدیدار شناختی- هرمنوتیک نسبت مکان با هنر معماری. نشریه پژوهشهای فلسفی دانشگاه تبریز. شماره هشتم. بهار و تابستان. 93- 129. -عالم تبریز، اکبر و حاجی محمدرضا تبریزی، بابک. 1389. تئوری احتمالات و آمار کاربردی. صفار- اشراقی. چاپ اول تهران. -فلاحت، محمدصادق. 1384. نقش طرح کالبدی در حس مکان مسجد. نشریه هنرهای زیبا. شماره 22. تابستان. 57 - 66. -مطلبی، قاسم و جوان فروزنده، علی. 1390. مفهوم حس تعلق به مکان و عوامل تشکیل دهنده آن. مجله هویت شهر. شماره هشتم. بهار وتابستان. 27 - 37. -نوربرگ شولتز، کریستین. 1382. معماری معنا و مکان. ترجمه ویدا نوروز برازجانی. نشر جان جهان. چاپ اول. تهران. -نوربرگ شولتز، کریستین. 1384. مفهوم سکونت به سوی معماری تمثیلی. ترجمه محمودامیر یار احمدی. انتشارات آگه. تهران. - نیلی، ریحانه و سلطانزاده، حسین. 1391. چگونگی بازتاب شاخصه های مناظر شفابخش در الگوی منظر باغ ایرانی. فصلنامه علمی پژوهشی مرکز پژوهشی هنر معماری و شهرسازی نظر. سال نهم. شماره 2. -همدانی گلشن، حامد. 1393. باز اندیشی نظریه «نحو فضا ». رهیافتی در معماری و طراحی شهری، مطالعه موردی: خانه بروجردی ها، کاشان. نشریه هنرهای زیبا. معماری و شهرسازی. دوره ۲۰. شماره ۲. تابستان ۱۳۹۴. -روزنامه شرق. 1390. دی ماه. -Altman, I.c ,Seth Low, e.d .1992. Place Attachment. Plenum Press: New York. -Bafna, Sonia.2003. Space Syntax A Brief Introduction to Its Logic and Analytical Techniques.Environment and Behaviour. Vol.35 No.1. January 2003 17-29. DOI: 10.1177/ 0013916502238863. Sage Publications. -Canter, David. 1977. The Psychology of Place. London: Architectural Press. -Carmona, Mathew. 2006. “Public places, urban spaces. Architectural press. Elsevier. Oxford. -Knox, P, Pinch, S.2000. Urban Social Geography: An Introduction. Prentice Hall: Harlow. 8-9. -Lawson, Brian .2001. The Language of Space. Architectural press, London. -Relph, E.1976. Place and Placelessness. London: Pion. -Riger, Stephanie, Lavrakas, Paul J.1981. Community ties: pat-terns of attachment and social interaction in urban neighborhoods. American Journal of Community Psychology. 9. 55-66. -Seamon, David, Jacob, sowers. 2008 . place and placelessness. Edward Relf, London: Sage. -Steele, Fritz. 1981. The sense of place. CBI publishing company. Boston. -Tuan, Yi-Fu. 1974. Topophilia. Englewood Cliffs: Prentiss-Hall. -Vaughan, L. 2007. The spatial syntax of urban segregation, Progress in Planning. No 67. pp 205–294. - Picture Refrence: www.caoi.ir. 2017. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 950 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,255 |
||