بررسی ویژگی‌های برج پناهگاه‌های تاریخی در اقلیم گرم و خشک ایران | ||
| معماری اقلیم گرم و خشک | ||
| دوره 11، شماره 18، اردیبهشت 1403، صفحه 223-235 اصل مقاله (1.47 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/ahdc.2024.21692.1806 | ||
| نویسندگان | ||
| حسین راعی1؛ نسترن محقق* 2؛ اصغر محمدمرادی3 | ||
| 1عضو هیات علمی دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران | ||
| 2دانشجوی دانشکده معماری وشهرسازی دانشگاه تهران | ||
| 3استاد تمام دانشگاه علم و صنعت ایران | ||
| چکیده | ||
| برج‌پناهگاه‌ها گونه‌ای از عناصر کالبدی هستند که توسط کشاورزان و افراد محلی در کنار زمین‌های کشاورزی، مزارع و در مسیر راه‌ها ساخته شده‌اند. اهالی روستاها و شهرها برای حفاظت از محصولات باغی، پایش راه‌ها، استراحت، دیدبانی و اقامت کوتاه مدت از آن‌ها استفاده می‌کردند. مطالعات میدانی نشان می‌دهدکه این گونه‌ها در محدوده شهرهای یزد و کاشان در اقلیم گرم و خشک ایران وجود دارند و تا قرن14 شمسی مورد استفاده قرار گرفتند و سپس بلا استفاده مانده و رها شده‌اند. مسئله تحقیق روند رو به رشد ویرانی و تغییر ماهیت برج‌ها در اثر فشار توسعه و تغییر سبک زندگی و نیاز به پژوهش در این باره است. این مقاله سعی کرده است تا با انتخاب 10 نمونه از برج پناهگاه‌ها در امتداد شهرهای کاشان و یزد در اقلیم گرم و خشک ایران و مقایسه با یکدیگر به شناخت عمیق‌تری نسبت به آن‌هادست یابد. به این منظور از رهیافت تفسیرگرایی و روش تفسیری تاریخی استفاده گردید و با شناخت ویژگی‌های کالبدی و کارکردی آن‌ها به گونه‌بندی برج‌ها پرداخته شد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که برج پناهگاه‌ها دارای دو ویژگی کالبدی و کارکردی هستند و بر اساس 4 معیار؛ موقعیت، مالکیت، کارکرد، ساختار و هندسه گونه‌بندی می‌شوند. نتیجه این پژوهش در شناسایی دقیق‌تر برج‌های بیشتری در نقاط دیگر کمک خواهد کرد. با توجه به تأثیر برج پناهگاه‌های تاریخی در تأمین امنیت مجموعه‌های کشتخوانی و زیستی درگذشته می‌توان آن‌ها را به همین نام و ویژگی در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رساند و چون در ارتباط با سایر ساختارهای مرتبط با میراث کشاورزی قرار دارند از منظر (GIAHS) و قرارگیری در فهرست (میراث کشاورزی با اهمیت جهانی) نیز قابل تحلیل و بررسی هستند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| برج پناهگاه ایرانی؛ میراث کشاورزی؛ برج دیدبانی؛ جیاس؛ نظام کشتخوانی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Investigating the characteristics of historical shelter towers in the hot and dry climate of Iran | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Hosein Raie1؛ nastaran mohaghegh2؛ asghar Mohammad Moradi3 | ||
| 1iran university of science and technology | ||
| 2Tehran university | ||
| 3iran university of science and technology | ||
| چکیده [English] | ||
| Shelter towers are a type of physical element built by farmers and local people next to farmlands, fields, and roads. Residents of villages and cities used them to protect garden products, monitor routes, rest, Observation, and stay for a short time. Field studies show that these species exist in the area of Yazd and Kashan cities in the hot and dry climate of Iran, and they were used until the 19th century and then left unused and abandoned. The moot point of the research is the growing trend of destruction and the changing nature of these towers due to the pressure of development and lifestyle change. This research aims to get a Deep understanding of shelter towers by selecting ten examples of shelter towers in the center of Iran and comparing them with similar samples in Palestine. For this purpose, it uses the interpretive approach and historical interpretation method and categorizes the towers by knowing their physical and functional characteristics. In this way, it reveals their differences and similarities in different climates and areas. Investigations show that shelter towers have two physical and functional characteristics and based on 4 criteria; Location, ownership, function, structure and geometry are classified. The result of this research will help in more accurate identification of more towers in other places. Due to the effect of the historical shelters tower in securing the security of the cultural and biological collections of the past, they can be registered with the same name and feature in the list of national monuments of the country and because they are related to other structures related to agricultural heritage from the perspective of (GIAHS) and Placement in the list (agricultural heritage of global importance) can also be analyzed and reviewed. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Iranian shelter tower, agricultural heritage, Watch Tower, GIAHS. land use system | ||
| مراجع | ||
|
اعظم واقفی، سید حسن (1374). میراث فرهنگی نطنز، آثار تاریخی، آداب، سنت‌ها و تاریخ نطنز، ج اول، تهران: علمی و فرهنگی بد، مهدیه (1397). منظر آیینی برج ایرانی و اثر آن در مدیریت گردشگری، مجله منظر، 10(45)، 26- 33 تقی‌پور، ملیحه، حیدری، علی‌اکبر و کاکایی، فاطمه (1402). بررسی مفهوم ارزش فضایی در خانه‌های سنتی ایران بر اساس دو عامل شیوه زندگی و تفاوت فضا (نمونه‌موردی: خانه افشاریان شیراز). دو فصلنامه علمی معماری اقلیم گرم خشک. دوره11، شماره1، 101-81 حیدرزاده، محموذ (1356). نگاهی به روستا بلوک میبد، انتشارات چکیده، ایران: تهران. راعی، حسین (1391). یادداشت‌هایی درباره آثارتاریخی ایران(1)- ابیانه؛ یک روستا، یک محله، یک بنا، تهران: ایران‌نگار. راعی، حسین (1397). یادداشت‌هایی درباره آثارتاریخی ایران(2)- نیاسرنامه ، تهران: ایران‌نگار. راعی، حسین. کامرانی، آویده (1399). برج دیدبانی چاله‌قاب نیاسر؛ شناخت و مرمت با الگوی تعادل پویا، دو فصلنامه علمی کاشان‌شناسی، 2 (25)، 111- 124. راعی، حسین (1400). قابلیت‌های پنهان در مزارع مسکون تاریخی نیاسر، نشریه علمی معماری و شهرسازی ایران، شماره1، 157- 174. راعی، حسین (1400). گونه‌شناسی مزارع تاریخی در اقلیم گرم و خشک با تکیه بر ویژگی‌های کالبدی و کارکردی آن، دو فصلنامه علمی معماری اقلیم گرم خشک. دوره 9، شماره 14، 48-27 زنجیریان، پردیس، اندرودی، الهام و طالبیان، محمدحسین (1402). الگوهای روابط فضایی در رباط‌های مسیر تاریخی جرجان به نیشابور با بهره‌گیری از نحو فضا. دو فصلنامه علمی مطالعات معماری ایران. دوره 12، شماره23، 27-5 سامه، رضا و موسوی، سید محسن (1401). تحلیل گونه‌شناسانه‌ی برج‌مقبره‌های تاریخی ایران بر اساس دگرگونی الگوی تهرنگ. فصلنامه پژوهش‌های معماری اسلامی، شماره4، 17-1 صفایی، علی‌محمد، طبسی،محسن و حقیقی، سمیه ( 1393). شناخت، تحلیل و گونه‌شناسی برج‌های کشتخوانی میبد، مسکن و محیط روستا. شماره 146، 59-76 فلور، ویلم (1399). کشاورزی ایران در دوره قاجار، انتشارات علمی و فرهنگی. کلانتری ضرابی، عبدالرحیم (سهیل کاشانی)(1378). تاریخ کاشان، به کوشش ایرج افشار، چاپ اول، تهران: امیرکبیر. مرتاض هجری، محمد، یزدانفر، سید عباس و حسینی، سید باقر (1400). روابط متقابل شیوۀ زندگی و سازمان فضایی خانه در شهر رشت (عصر قاجار تا دورۀ معاصر). دو فصلنامه علمی مطالعات معماری ایران. دوره 10، شماره 19، 213-193 مقبلی قرائی، فریده، امیرحاجلو، سعید، و سقایی سارا (1396). مطالعه و تحلیل باستان‌شناختی استحکامات نظامی‌ـ دفاعی دوران اسلامی در دشت نرماشیر کرمان، مطالعات تاریخ فرهنگی؛ پژوهش‌نامه‌ی انجمن ایرانی تاریخ. شماره 34، 125- 155 هیلن براند، رابرت (1377). معماری اسلامی (فرم، عملکرد، معنا)، ترجمه ایرج اعتصام، چاپ اول، تهران: شرکت پردازش و برنامه‌ریزی شهری. Al-Houdalieh, Salah, and Shadi Sami Ghadban. "Agricultural Watchtowers in Al-Tireh Quarter and ‘Ain Qinia Village, Ramallah, Palestine". International Journal of Cultural Heritage 7, no.5 (2013): 509–535. DOI: 10.1080/15583058.2011.654049 Al-Houdalieh Salah Hussein and Saleh Ali Tawafsha. "The Destruction of Archaeological Resources in the Palestinian Territories, Area C: Kafr Shiyān as a Case Study". Near Eastern Archaeology 80, no.1(2017). DOI:10.5615/neareastarch.80.1.0040 European Landscape Convention. Florence: Council of Europe, (2000). https://www.coe.int/en/web/conventions/full-list/-/conventions/treaty/176. Executive summary of the nomination of the historic city of Yazd for inscription on the world Heritage list, (2018). Hegel, Georg Wilhelm Friedr. Introductory Lectures on Aesthetics, trans. B. Bosanquet (London: Penguim, 1993). Ghadban, Shadi Sami. Typology and composition of the traditional Palestinian house. In Proceedings of the 10th Conference on Vernacular Architecture Alps Adrea—Ten Years of Efforts. Ljubljana, Slovenia, October 4–6, (2000). Ljubljana, Slovenia: University of Ljubljana, 71. Available at http://www2.arnes.si/aa/2000/2000.html Ghadban, Shadi Sami. Traditional architecture in Palestine. In Encyclopedia of the history of science, technology, and medicine in non-western cultures (2nd ed.), ed., H. Selin. Berlin, NJ: Springer Publishers, 2008 .225–238. Ghadban, Shadi Sami. " The Architecture of the Palestinian Dry-Stone Hut Al-mantarah". Journal of Comparative Cultural Studies in Architecture6, (2012): 16-25. Ghadban, Shadi Sami." Palestinian drystone structures: an endogenous expression of cultural landscape ". Sustainable Development, Culture, Traditions Journal, no.1(2015):34-47. http://hdl.handle.net/20.500.11889/4647 Groat, Linda N. Architectural Research Methods Book. Page 167, (2002). Heydarzadeh, Mahmoud. A look at Blok Mibod village, Chakideh Publications, Iran: Tehran, (1977) Juvanec, B. Objects in stone: Dry stone walling system. In Proceedings of the Alps Adria 11th Conference on Vernacular Architecture, Gozd Martuljek, Slovenia, (2001). http://www2.arnes.si/aa/2001/juva01cl.html Kirk,Scott D , Sternberg,Evan S and Przystupa,Paulina F (2020). "Landscape, typologies, and the social meaning of castles". Journal of Anthropological Archaeology 60. https://doi.org/10.1016/j.jaa.2020.101224 Lassure, Christian. "Dating Dry Stone Huts from Dates inscribed in Stone". Dry Stone Architecture, Publication of Centre d’etude el de recherché sur l”architecture vernaculaire (CERAV), (2000). http://www.pierreseche.com/dates_on_drystone_huts.html Oranratmanee,Rawiwan."Vernacular houses of the shan in myanmar in the south-east asian context". Vernacular Architecture 49, no.1(2018): 99-120. https://doi.org/10.1080/03055477.2018.1524217 & Urbanism12, no.1 (2021): 157 -174. htps://dx.doi.org/10.30475/isau.2020.212991.1329 Schirru, Davide and Giandaniele Castangia. "All Along the Watchtower: visibility analysis on Bronze Age Sardinian megalithic landscapes". Journal of Archaeological Science43, (2022). https://doi.org/10.1016/j.jasrep.2022.103437 Wadsworth, Alan. "Pastoral and Arable: Contrasts from Wiltshire". Vernacular Architecture, 47, no.1(2016): 20-36. DOI: 10.1080/03055477.2016.1213552 John A. Beck. Zondervan Dictionary of Biblical Imagery. Watchtower, (2011). Applebaum, Shimon, Shimon Dar & Zeev Safrai. "The Towers of | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 254 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 230 |
||