تاثیر مدرنیزاسیون زیرساخت های سنتی تامین آب بر اجزا کالبدی خانه ها (مقایسه تطبیقی: خانه های سنتی و معاصر شهرهای مناطق مرکزی و جنوبی استان فارس) | ||
| معماری اقلیم گرم و خشک | ||
| دوره 11، شماره 18، اردیبهشت 1403، صفحه 165-185 اصل مقاله (2.74 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/ahdc.2024.21113.1780 | ||
| نویسندگان | ||
| عبدالوحید استادزاده1؛ غزال کرامتی* 2؛ وحید قبادیان3 | ||
| 1پژوهشگر دکتری تخصصی،گروه معماری، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. | ||
| 2استادیار، گروه معماری، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. | ||
| 3دانشیار، گروه معماری، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. | ||
| چکیده | ||
| بیان مسئله : اثرات آب بر عناصر تشکیل دهنده شهر به عنوان عنصر مستقل در بستر طبیعت موضوعی است که توسط صاحب نظران مورد بحث قرار گرفته است. نظر به اینکه خانه ها بیشترین مساحت و توده فضایی شهر را تشکیل می‌دهند چگونه ویژگی های مرتبط با تحول زیرساخت های سنتی و مدرن تامین این عنصر را در اجزا کالبدی خود منعکس کرده اند؟ هدف پژوهش : این تحقیق سعی بر شناسایی ویژگی های اجزا کالبدی مرتبط با آب در خانه های قبل و بعد از مدرنیزه شدن سیستم آبرسانی دارد. هدف نشان دادن ارتباط میان تحول شیوه های سنتی دستیابی به آب و اجزا کالبدی خانه هاست که زمینه ساز تغییرات در سلایق و فرهنگ استفاده از آب ساکنین می شود. روش تحقیق روش همبستگی علی مقایسه ای با استدلال استنتاجی است. خانه های سنتی و معاصردر دو منطقه مرکزی و منطقه جنوبی استان فارس به عنوان نمونه های مطالعاتی این پژوهش انتخاب شده‌اند. اطلاعات مورد نیاز از طریق مطالعات کتابخانه ای، مشاهدات میدانی، جمع آوری مدارک پراکنده و مصاحبه‌های عمیق با ساکنان و افراد مطلع و متخصص به دست آمده است. نتیجه گیری : به کار گیری و ورود دانش و امکانات جدید فنی مرتبط با آب در شهرها به تدریج تغییر شکل عناصر کالبدی خانه ها را در پی داشته است. نگرش کمی و شیوه استفاده از آب در طراحی خانه های جدید باعث فراموشی ارزش های متعالی زیبایی شناسی و اثرات روانی و اقلیمی آب و فروکاهی کیفیت فضایی خانه ها شده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| زیرساخت سنتی؛ خانه؛ آب؛ استان فارس | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Effect of Modernization of traditional water supply infrastructure on the physical component of houses (comparative comparison: traditional and contemporary houses in the cities of the central and southern regions of Fars province) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Abdolvahid Ostadzadeh1؛ Ghazal Keramati2؛ Vahid Ghobadian3 | ||
| 1Department of Architecture, Faculty of Architecture and Urban Planning, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran | ||
| 2Assistant Professor, Faculty of Architecture and Urban Planning, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran | ||
| 3Associate Professor, Faculty of Architecture and Urban Planning, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| The effects of water on the fundamental elements of the city as an independent element in nature is a subject that has been debated by experts. The research method is the comparative causal correlation with deductive reasoning. Traditional and contemporary houses in two central and southern regions of Fars province have been designated as study samples. The information has been attained via library studies, field observations, scattered documents, and in-depth interviews with residents and knowledgeable and expert people. The introduction and application of new knowledge and technical facilities related to water in the cities have regularly changed the shape of the physical elements of the houses. The quantitative outlook and the way of using water in the design of the new house have caused the forgetting of the transcendent aesthetic values and the psychological and climatic effects of water and the decline of the spatial quality of the houses. The effects of water on the fundamental elements of the city as an independent element in nature is a subject that has been debated by experts. The research method is the comparative causal correlation with deductive reasoning. Traditional and contemporary houses in two central and southern regions of Fars province have been designated as study samples. The information has been attained via library studies, field observations, scattered documents, and in-depth interviews with residents and knowledgeable and expert people. The introduction and application of new knowledge and technical facilities related to water in the cities have regularly changed the shape of the physical elements of the houses. The quantitative outlook and the way of using water in the design of the new house have caused the forgetting of the transcendent aesthetic values and the psychological and climatic effects of water and the decline of the spatial quality of the houses. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| House, Water, Fars province, Modernization | ||
| مراجع | ||
|
اباذری، یوسف (1372) کلانشهر و حیات ذهنی، نامه علوم اجتماعی،3صص 53-66.
ابراهیمی، سمیه و اسلامی، سید غلامرضا (1389) معماری و شهرسازی ایران در دوران گذار، نشریه هویت شهر،4 (6) 3-14.
ابراهیمی، غلامرضا، سلطان زاده، حسین، کرامتی، غزل (1395)بازتاب فرهنگ غرب در تحول سبک زندگی و معماری خانه‌های اواخر قاجارشهر همدان، باغ نظر، 14(47)،29 –
ابوترابیان، بهنام، لطیفیان، طناز، نجار نجفی، الناز (1388) تناسب ساختار کالبدی شهر تاریخی شیراز و آب، آرشیو و کتابخانه سازمان میراث فرهنگی بافت تاریخی شیراز.
اسماعیل دخت، مریم و اسماعیل دخت، محمدرضا (1400) پدیدارشناسی مفهوم محله با تأکید بر محلات شهر شیراز در دوران قاجار. گردشگری فرهنگ، 2(7،)33-42.
اردلان، نادر و بختیار، لاله (1380) حس وحدت، ترجمه حمید شاهرخ، انتشارات نشر خاک، اصفهان، چاپ اول.
ایرانمنش، نسیم؛ پورجعفر، محمدرضا؛ خطیبی، محمدرضا و زیاری، کرامت اله (1400) نقش آب در ریخت شناسی شهر تاریخی قزوین (دوره قاجار). باغ نظر، 18(96)31-46.
افسر، کرامت الله (1353)تاریخ بافت قدیم شیراز، انجمن آثار ملی ایران، تهران.
ایروانی، صفورا (1388) حیاط و منظر در بافت‌های مسکونی، پایان نامه کارشناسی ارشد معماری منظر، دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه شهید بهشتی، تهران.
اهری، زهرا. (1395). تأملی بر مفهوم ساختار و چگونگی شناسایی آن در شهر ایرانی پیش از دوران مدرن، نشریه فیروزه اسلام. (2) 45-68.
ایمانی جاجرمی، حسین، نوذرپور، علی، ایازی سید محمد هادی، صالحی، اسماعیل، سعیدی رضوانی، سعید، عبداللهی، مجید و کاظمیان، غلامرضا (1392) مدیریت شهری در ایران، جلد دوم، تهران، تیسا.
آقالطیفی، آزاده، حجت، عیسی (1397) بررسی تأثیر پذیری مفهوم خانه از تحولات کالبدی آن در دوران معاصر در شهر تهران، هنرهای زیبا – معماری و شهرسازی، 4(22) 41-54.
آل هاشمی، آیدا، منصوری، سید امیر، براتی، ناصر (1394)زیر ساخت شهری و لزوم تغییر نگاه در تعریف و برنامه ریزی آن زیر ساخت منظرین مفهومی نو در تعریف زیر ساخت‌های شهری قرن بیست و یک، باغ نظر،13(43) 5-16.
باوندیان، علیرضا (1397) نماد شناسی حوض در حوزه اخلاق معماری ایرانی اسلامی، هنرهای زیبا- معماری و شهرسازی، 23(2)67-74.
بهزادفر، مصطفی و مولائی، اصغر (1392) مطالعه تطبیقی نیازهای انسان دردوره های شهرسازی مدرن، قبل و بعد از آن، اولین همایش ملی شهرسازی و معماری در گذر زمان.
بهشتی، سید محمد (1395) خانه (از آغاز پهلوی اول تا دهه چهل شمسی)، مطالعات معماری ایران، (10) 229-242.
پاکزاد، جهانشاه (1390) سیر اندیشه‌ها در شهر سازی. جلد سوم. آرمان شهر. تهران
. پور احمد، احمد، وفایی، ابوذر (1396) تأثیر مدرنیسم بر ساختار کالبدی فضایی شهر ایرانی– اسلامی مطالعه موردی شهر کاشان، مطالعات شهر ایرانی اسلامی، 7(28) 63-76.
حائری مازندرانی، محمدرضا (1388) خانه، فرهنـگ، طبیعـت، "بررسی معماری خانه‌های تاریخی و معاصـر بـه منظـور تـدوین فرآیند و معیارهای طراحی خانـه"، انتـشارات مرکـز مطالعـاتی و تحقیقاتی شهرسازی و معماری، تهران.
حق شناس، محیا، حناچی، پیروز (1399) بررسی عوامل موثر بر تحول کالبدی خانه و فرهنگ زندگی در یک قرن اخیر ایران مورد پژوهی: تحولات الگوی خانه در شهر تاریخی لار، مطالعات معماری ایران، 9(17) 57- 76.
خدنگی، عفیفه و قنوات، عبدالرحیم و صدقی، مهرداد (1394) آبنماها در معماری سده‌های میانه ایران با تاکید بر کوشک باغ‌ها و خانه‌ها، تاریخ فرهنگ و هنر، 47(94)542-574.
جواهری، پرهام و جواهری، محسن (1380) چارة آب در تاریخ فارس، جلد دوم، چاپ اول، شماره انتشار 46، نشر گنجینه ملی آب و کمیته ملی آبیاری و زهکشی ایران.
روشن فکر، رسول، نصر، طاهره (1393) بررسی وجود عناصر اقلیمی در معماری مسکونی زندیه (با رویکرد موضوعی به خانه‌های استان فارس)، اولین همایش ملی عمران، معماری و توسعه پایدار، دانشگاه پیام نور یزد.
زارعی، هانی، رازانی، مهدی و قزلباش، ابراهیم (1396) بازشناسی الگوی طراحی خانه‌های تاریخی شیراز در دوره قاجاریه با رویکرد اقلیمی، پژوهش‌های باستان شناسی ایران،7(13) 225-242
زندیه، مهدی وپروری نژاد، سمیرا (1389)توسعه پایدار و مفاهیم آن در معماری مسکونی ایران، مجله مسکن و محیط روستا.
سلطان زاده، حسین. (1390). نقش جغرافیا در شکل گیری انواع حیاط در خانه‌های سنتی ایران. پژوهش‌های جغرافیای انسانی. 43(75)، 69-85.
شکویی، حسین (1383) دیدگاه‌های نـو در جغرافیـای شهری. جلد اول، تهران، انتشارات سمت.
شاطریان، رضا (1390) اقلیم و معماری ایران، چاپ سوم، تهران، سیمای دانش.
شیبانی، مهدی، پروین، حسین، فرنوش، فهیمه (1396) شهرباغ، ساختار شهری شیراز قدیم، هنر و تمدن شرق، 5(16) 33-40.
طوفان، سحر (1385) بازشناسی نقش آب در حیاط خانه‌های سنتی ایران، باغ نظر، (6)73-81.
صبوری، زینت و کنفچیان، علیرضا و جوان، محمود، 1395، پیشینه آب شرب شیراز به روایت مستندات تاریخی و پیشکسوتان، نخستین همایش تاب آوری زیست بوم شیراز، کتاب مجموعه مقالات شهرداری شیراز.
صبوری، وحید، صداقت، سعید، سازنده، معمصومه (1388) بررسی نظام آب در باغ‌های شیراز، همایش ملی مدیریت بحران آب، دانشگاه آزاد اسلامی مرودشت.
عبدالله زاده، مهسا و ارژمند، محمود، زمستان 1391، در جست و جوی ویژگی‌های خانه ایرانی (برمبنای بررسی شیوه زندگی در خانه‌های سنتی شیراز)، مطالعات شهر ایرانی اسلامی، 3(10) 109-122.
علم الهدی، هدی (1382) آب در معماری ایرانی، مجموعه مقاله‌های همایش بین المللی انسان و آب، نشر پژوهشکده مردم شناسی.
فاضلی، محمد (1384)جامعه شناسی و مصرف موسیقی، مطالعات فرهنگی و ارتباطات، 1(4) 27-53.
قبادیان، وحید (1387)بررسی اقلیمی ابنیه سنتی ایران، چاپ پنجم، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
کاتب، فاطمه (1384)معماری خانه‌های ایرانی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان چاپ و انتشارات، تهران.
کامجو، یعقوب (1400). دانشنامه آثار تاریخی لارستان کهن، تهران: نشر پیروز.
کرامتی، غزال. (1385). جایگاه آب در شهر ایرانی دیروز و امروز، مجموعه مقالات سومین کنگره تاریخ معماری و شهرسازی ایران. کرمان: پایگاه پژوهشی ارگ بم.
لیتکوهی، ساناز و ساچلی. (1391)، آب، حضور هنر مقدس و شفاف (بررسی جایگاه آب در معماری ایرانی-اسلامی). شماره 4، ویژة هنر دین.
محمدحسینی، پریسا؛ جوان فروزنده، علی؛ جهانی دولت آبادی، اسماعیل و حیدری، علی اکبر (1398) تحلیل نقش روش زندگی طبقات اجتماعی در الگوی مسکن؛ نمونه موردی: خانه‌های اواخر دوره قاجار و اوایل پهلوی در اردبیل. باغ نظر، 16(76،)31-44 .
معماریان، غلامحسین (1375) آشنایی با معماری مسکونی ایرانی، گونه شناسی درونگرا، انتشارات دانشگاه علم و صنعت ایران.
مجیدی، سمیرا و معماریان، غلامحسین (1394) فهم ابعاد عاطفی حیاط در خانه‌های سنتی شیراز،6(1) 91-101.
نجار نجفی، الناز و لطیفیان اصفهانی، طناز، 1392، ارتباط ساختار شهر تاریخی شیراز با شبکه آب (مطالعه موردی: نهر قنات خیرات در سده‌های هفتم تا چهارم، صفه، 23(1) 105-118.
نیکقدم، نیلوفر (1392)الگوی خانه‌های نیمه باز خانه‌های بومی دزفول، بوشهر و بندرلنگه در ارتباط با مؤلفه‌های اقلیم محلی، نشریه هنرهای زیبا - معماری و شهرسازی، 18(3)69 – 81
نایبی، فرشته (1381) حیات در حیاط، نزهت، تهران.
ویلبر، دونالد (1348) باغ‌های ایران و کوشک‌های آن، ترجمه مهین دخت صبا، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، تهران.
وکیلی نژاد، رزا، مهدیزاده سراج، فاطمه و سید مجید، نصیری شمیرانی (1392) انجمن علمی معماری و شهرسازی ایران، (5)147-159.
همایی، مهشاد و کاویانی، آناهیتا (1391) آب نمادی از معماری ایرانی، همایش ملی معماری و شهرسازی ایرانی – اسلامی.
وثوقی، محمدباقر ،تقوی،کرامت الله، رحمانی، صادق ، عابدی راد ،منوچهر،1385،تاریخ مفصل لارستان،انتشارات همسایه،تهران.
وثوقی، محمد باقر، 1369، لار شهری به رنگ خاک، چاپ اول، انجمن لار شناسی، کانون فرهنگی تربیتی آموزش و پرورش لارستان.
هاشم نژاد، هاشم و دارابیان، علی (1386) الگوی مسکن در معماری معاصر ایران، معماری و ساختمان، (15) 53-55.
Hossein Memarian Courtyard House: With Special Reference To Shiraz.Tehran. Goljam، (2021)
Bourdieu,P. (1984) Distinction: A social critique of the judgment of taste. London: R.K.P. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 371 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 291 |
||