واکاوی آیین همیاری (هَیاری) در ترانه‌ها و سروده‌های بهمن علاءالدّین | ||
| تداوم و تغییر اجتماعی | ||
| مقاله 11، دوره 1، شماره 2، آذر 1401، صفحه 363-381 اصل مقاله (494.3 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/jscc.2022.2796 | ||
| نویسندگان | ||
| سجاد بهمنی* 1؛ مهران بندری2 | ||
| 1استادیار گروه علوم اجتماعی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران | ||
| 2دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی بررسی مسائل اجتماعی ایران، دانشگاه شهید چمران اهواز | ||
| چکیده | ||
| زمینه و هدف: کاسته شدن از تعداد جمعیت عشایر و تغییر سبک زندگی از عشایری و کوچ نشینی به یکجانشینی در دهه‌های گذشته میزان همیاری ایلی را فرو کاسته و دستخوش تغییر نموده است. موسیقی، پدیده‌ای مرتبط با فرهنگ و نحوه زیستن اجتماع است و در ایل بختیاری، بازتاب دهنده احساسات، باورها، افکار و نگرش افراد به زندگی است. متناسب با تنوع ابعاد زیست، تنوع موسیقی و مضامین آن نیز در این ایل به چشم می‌آید. لذا پژوهش با هدف کنکاش همیاری در ترانه‌ها و سروده‌های بهمن علاءالدین صورت گرفته است. روش و داده‌ها: سروده‌ها و ترانه‌هایی که به مفهوم همیاری پرداخته بودند با روش تحلیل محتوای کیفی بازکاوی شدند و مصداق‌های همیاری که در زندگی ایلی جاری بودند از ترانه‌ها استخراج شد. یافته‌ها: با آنکه در سراسر زندگی عشایری همیاری وجود داشته است تنها در سه بُعد همیاری در ترانه‌ها و سروده‌ها بازنمایی شده است که عبارتند از همیاری در هنگام برداشت کشتزارها، همیاری در هنگام جابجایی ایل از سردسیر به گرمسیر و همیاری در هنگامی که ایل در معرض خطر از جمله نزاع با سایر قبایل قرار گرفته باشد. نتیجه‌گیری: موسیقی مرتبط با سوگ، موسیقی هنگام سوگ و موسیقی دربردارنده مضامین کوچ نمونه‌هایی از تنوع موسقیایی در ایل بختیاری است. پیام اصلی: سرشت زندگی عشایری بدون همیاری و همکاری امکان‌پذیر نبود، عبور از گردنه‌های سخت‌گذر، پاسداری از کیان ایل و نگهداری رمه‌ها و چارپایان، از دغدغه‌های همیشگی عشایر برای رسیدن به چراگاه‌های بِکر در سردسیر (ییلاق) و گرمسیر (قشلاق) بوده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| همیاری؛ موسیقی محلی؛ بهمن علاءالدین؛ بختیاری؛ انسجام اجتماعی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Analysis of the Tradition of Cooperation (Hayari) in the Songs and Poems of Bahman Aladdin | ||
| نویسندگان [English] | ||
| mehran bondori2؛ | ||
| 2PhD Student in Sociology of Iran, Shahid Chamran University of Ahvaz | ||
| چکیده [English] | ||
| Background and Aim: Decrease in the number of nomads and change in their lifestyle from nomadic to settled life in the past decades have reduced and changed the amount of tribal cooperation. Music is a phenomenon related to culture and way of life in a society. In Bakhtiari tribe, it reflects the feelings, beliefs, thoughts and attitudes of people about life. Similar to the diversity of biological dimensions, the diversity of music and its themes can also be seen in this tribe. This research has been done with the aim of researching cooperation in Bahman Aladdin's songs and poems. Methods and Data: The poems and songs that dealt with the concept of collaboration were re-examined through qualitative content analysis, and examples of collaboration that were current in tribal life were extracted from the songs. Findings: The results show that although there has been cooperation throughout nomadic life, only three dimensions of cooperation are represented in songs and poems, which are cooperation when harvesting, cooperation when moving from the cold to the tropical climate, and cooperation when the tribe is in danger such as a conflict with other tribes. Conclusion: Mourning-related music, mourning music, and music containing coaching themes are examples of this diversity. Key Message: The nature of nomadic life was not possible without help and cooperation. Passing through hard life passages, guarding the family and keeping the flocks and livestock have been the constant concerns of the nomads to reach the virgin pastures in Sardsir (Yilaq) and Garmsir (Qashlaq). | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Cooperation, Local music, Bahman Aladdin, Bakhtiari, Social cohesion | ||
| مراجع | ||
|
آرون، ریمون (1390). مراحل اساسی سیر اندیشه در جامعه‌شناسی، (ترجمة باقر پرهام)، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی.
آزاد ارمکی، تقی (1392). تاریخ تفکّر اجتماعی در اسلام از آغاز تا دوره معاصر، تهران، انتشارات نشر علمی.
اسکارپیت، روبر (1388). جامعه‌شناسی ادبیات، (ترجمة مرتضی کتبی)، تهران، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).
افشاری، نجمه (1391). تحلیل مردم‌شناختی زمینه‌ها و شیوه‌های یاریگری (دگریاری-همیاری-خویاری) در شهرستان جیرفت (یاریگری جامعه شهر)، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد مردم‌شناسی، دانشکده روان‌شناسی و علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران.
اکبری‌گندمانی، مهرداد؛ کرمی، فرهاد (1397). تجربه کوچ و انعکاس آن در شعرهای عامیانه بختیاری، دو ماهنامه فرهنگ و ادبیات عامه، 6(21)، 25-48.
الهیاری، فریدون؛ فروغی‌ابری، علی اصغر؛ عبداللهی‌نوروزی، عزت‌الله (1390). بررسی تحلیلی ساختار قدرت سیاسی اجتماعی در ایل بختیاری از قاجاریه تا انقلاب اسلامی، جستارهای تاریخی، 2(1)، 15-50.
بختیاری، حسین‌پژمان (1344). بختیاری در گذشته دور، مجله وحید بهمن، 3(26)، 140-151.
بندری، مهران (1396). اندر خم سره گرایی در زبان پارسی، مقاله ارائه شده در نهمین همایش ملی پژوهش‌های زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه بیرجند، 16 و 17 اسفندماه 1396.
بهمنی، سجاد؛ احمدی، ذوالفقار (1400). زوال فرهنگ گاگریو؛ تحلیل انسان‌شناختی دگردیسی عزاداری و سوگ در میان ایلات بختیاری و بهمئی، جامعه‌شناسی فرهنگ و هنر، 3(1)، 29-1.
پرتو، ابوالقاسم (1377). واژه‌یاب فرهنگ برابر‌های پارسی واژگان بیگانه، تهران، انتشارات اساطیر.
پوریزدان‌پناه‌کرمانی، آرزو (1399). نقد جامعه‌شناختی رمان رهش اثر رضا امیرخانی بر اساس نظریه ساخت‌گرایی گلدمن، پژوهشنامه ادبیات داستانی دانشگاه رازی، 9(3)، 19-36.
جمشیدیان، ماندانا (1390). برزگری‌ها، ترانه‌های کار درو در جامعه بختیاری، ادبیات و زبان‌های محلی ایران زمین، 1(1)، 57-96.
حائریان‌اردکانی، محمود (1384). فرهنگ فارسی سره، همدان، انتشارات نور علم.
حریری، نجلا (1395). اصول و روش‌های پژوهش کیفی، تهران، انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی.
خمسه، شروین؛ شیرزاده، نسرین (1397). تحلیل جامعه‌شناختی رمان سهم من با تکیه بر نظریات لوسین گلدمن، تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی، 10(36)، 161-179.
دهخدا، علی‌اکبر (1345). لغت‌نامه دهخدا، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
دیلینی، تیم (1392). نظریه‌های کلاسیک جامعه‌شناسی، (مترجم بهرنگ صدیقی و وحید طلوعی)، تهران، نشر نی.
راودراد، اعظم (1382). نظریه‌های جامعه‌شناسی هنر و ادبیات، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
رضایی، حمید؛ ظاهری‌عبدوند، ابراهیم (1397). هویت دینی در ضرب‌المثل‌های بختیاری، دو ماهنامه فرهنگ و ادبیات عامه، 6(21)، 225-251.
رضایی، حمید؛ ظاهری‌عبده‌وند، ابراهیم (1394). تأثیر جنسیت بر اشعار عامه بختیاری، ویژه‌نامه آواها و نواها و اشعار عامه در فرهنگ مردم ایران زمین، 3(7)، 43-71.
ستوده، هدایت‌اله (1389). تاریخ تفکّر اجتماعی در اسلام از فارابی تا شریعتی، تهران، انتشارات ندای آریانا.
سجادیان، ناهید؛ نعمتی، مرتضی؛ شجاعیان، علی؛ اورکی، پریوش (1394). ارزیابی نقش طایفه‌گرایی در احساس امنیت اجتماعی (مطالعه موردی: شهر ایذه)، اطلاعات جغرافیایی سپهر، 24(94)، 59-76
سعیدی‌مدنی، سیدمحسن (1386). شکل‌گیری و توسعه نظریه‌های کلاسیک در انسان‌شناسی، یزد، انتشارات دانشگاه یزد.
سیدمن، استیون (1392). کشاکش آرا در جامعه‌شناسی، (ترجمة هادی جلیلی)، تهران، نشر نی.
شادالویی، مریم (1392). بررسی و تحلیل مردم‌شناختی همیاری و مشارکت مردان در خانواده (مطالعه موردی منطقه 8 تهران)، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد مردم‌شناسی، دانشکده روان‌شناسی و علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران.
طایی‌سمیرمی، حاتم؛ تجلی‌اردکانی، اطهر؛ علیزاده، علی (1399). نوستالژی دوران حماسی در شعر بختیاری، ادبیات و زبان‌های محلّی ایران زمین، 6(3)، 111-129.
عمید، حسن (1389). فرهنگ فارسی، تهران، انتشارات راه رشد.
فروزانفر، محمدحسن (1319). فرهنگ تازی به پارسی، تهران، وزارت فرهنگ دبیرخانه فرهنگستان.
فرهادی، مرتضی (1387). گونه‌شناسی یاریگری‌ها و تعاونی‌های سنّتی در ایران، پژوهشنامه علوم انسانی و اجتماعی (ویژه‌نامه پژوهش‌های اجتماعی)، 8(2)، 13- 60.
قادری، الیاس؛ قنبری عدیوی، عباس؛ عبدالهی، مجتبی (1398). نقش و جایگاه زنان در ترانه‌های بختیاری، ادبیات و زبان‌های محلی ایران زمین، 5(2)، 67-83.
کریمی نورالدّین‌وند، روح‌الله؛ رضایی، حمید؛ درودگریان، فرهاد (1399). تحلیل محتوایی اشعار صیادی در فرهنگ بختیاری، دوماهنامه فرهنگ و ادبیات عامه، 8(31)، 157-182.
کوزر، لیوئیس (1393). زندگی و اندیشه بزرگان جامعه‌شناسی، (ترجمة محسن ثلاثی)، تهران، انتشارات علمی.
گلدمن، لوسین (1377). درآمدی بر جامعه‌شناسی ادبیات، (مترجم: محمدجعفر پوینده)، تهران، انتشارات نقش جهان.
گلدمن، لوسین (1382). نقد تکوینی (مترجم: محمد تقی غیاثی)، تهران، انتشارات نگاه.
گودرزی، حسین (1384). گفتارهایی درباره جامعه‌شناسی هویت در ایران، تهران، انتشارات تمدن ایرانی.
لایارد، سراوستن هنری (1362). سفرنامه لایارد (ماجراهای اوّلیه در ایران)، (ترجمة مهراب امیری)، تهران، انتشارات وحید.
مجتهدزاده، پیروز (1392). جغرافیای سیاسی و سیاست جغرافیایی، تهران، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).
محمّدی‌ده‌چشمه، حمزه؛ محمّدی، فرزاد (1398). بررسی اندیشه‌های محوری در دیوان ملا زلفعلی بختیاری، ادبیات و زبان‌های محلّی ایران، 5(4)، 85-112.
مسلمی‌زاده، محبوبه (1394). ملاحظاتی در اشتراکات میان گویش‌های گیلکی و بختیاری، ادبیات و زبان‌های محلی ایران زمین، 1(4)، 83-104.
مصطفی، ازکیا؛ غفاری، غلامرضا (1381). جامعه‌شناسی توسعه، تهران، دفتر پژوهش‌های موسسه کیهان.
معین، محمّد (1386). فرهنگ فارسی، تهران، انتشارات اَدِنا.
مقصودی، سوده؛ شیرمردی، پژمان (1393). بررسی مفاهیم سوگ در قوم بختیاری با تأکید بر تحلیل محتوای موسیقی گاگریو، جامعه‌شناسی هنر و ادبیات، 6(2)، 309-329.
میرزاییان، پریوش؛ بنی‌طالبی، امین (1399). نمود شخصیت اصلی در داستان‌های کوتاه غلامحسین ساعدی (با تکیه بر ساخت‌گرایی تکوینی گلدمن)، جامعه‌شناسی هنر و ادبیات، 12(1)، 281-306.
نصیری، ولی‌الله (1395). نگاهی مردم‌شناختی به نقش هنر موسیقی در زندگی مردم با تأکید بر موسیقی محلّی بختیاری (مسعود بختیاری)، مطالعات ایلات و عشایر دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر، 7(2)، 1-24.
نویدنیا، منیژه (1382). درآمدی بر امنیت اجتماعی، مطالعات راهبردی، 19: 77-55.
Aron, R. (1970). Main Currents in Sociological Thought. Garden City, Routledge Publications. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 624 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 450 |
||