واکاوی پدیدارشناختی تفسیر زنان از زندگی پس از طلاق | ||
| تداوم و تغییر اجتماعی | ||
| مقاله 5، دوره 1، شماره 2، آذر 1401، صفحه 261-278 اصل مقاله (466.05 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/jscc.2022.2729 | ||
| نویسندگان | ||
| روح اله جلیلی* 1؛ مریم ابراهیمی‌منش2؛ الهام خضری3؛ سید محمدعلی میر جلیلی4 | ||
| 1مدیر مرکز ارزیابی تأثیر جهاد دانشگاهی استان فارس، شیراز، ایران | ||
| 2دکتری جامعه‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز، تهران، ایران | ||
| 3کارشناسی ارشد روانشناسی عمومی، دانشگاه پیام نور شیراز، شیراز، ایران | ||
| 4استادیار گروه علوم تربیتی، دانشگاه فرهنگیان، پردیس شهید پاکنژاد یزد، یزد، ایران | ||
| چکیده | ||
| زمینه و هدف: افزایش آمار طلاق و متعاقب آن رشد تقاضا برای دریافت خدمات بهزیستی در بین زنان، طی سال‌های اخیر، یکی از زمینه‌های مهم تغییرات اجتماعی در قلمرو خانواده ایرانی بوده است. این پژوهش با هدف فهم تفسیر زنان مطلقه تحت حمایت سازمان بهزیستی از زندگی پس از طلاق انجام گرفته است. روش و داده‌ها: گردآوری داده‌ها از طریق مصاحبه عمیق با 14 نفر از زنان مطلقه تحت حمایت سازمان بهزیستی شیراز انجام گرفته است. تحلیل داده‌ها بر اساس رویکرد استفهامی با استفاده از روش پدیدارشناسی تفسیری صورت گرفته است. یافته‌ها: یافته‌ها نشان می‌دهد شرایط زنان مطلقه از دو تفسیر عمده اثر می‌پذیرد: تفسیر آنها از موقعیت و شرایط خود و تفسیر جامعه و اطرافیان. مبتنی بر این منابع تفسیری، سه تم اصلی شامل: احساس رهایی، سلطة مضاعف و دلهرة مکرر پس از طلاق، استخراج گردید. زنان در دوران زندگی پس از طلاق همانند دوران زندگی زناشویی، تحت سیطره ارزش‌های مردسالارانه قرار دارند و حتی احساس رهایی آنها نیز واجد این ویژگی است. از این‌رو، کنترل‌گری توسط اطرافیان در شئون مختلف زندگی آنها احساس می‌شود و آنها به‌طور مکرر دچار دلهره می‌شوند. نتیجه‌گیری: حضور الزام‌ها و ساختارهای فرهنگی و به‌ویژه ارزش‌های مردسالارانه در پساپشت مفاهیم و تم‌های منتزع نشان می‌دهد جهت مدیریت شرایط و کاهش آسیب‌ها لازم است جهت‌گیری‌های پژوهشی به سمت شناخت عمیق‌تر این ساختارها هدایت شوند. پیام اصلی: فقدان دو مؤلفة مهارتی در میان زنان مطلقه تحت حمایت بهزیستی منجر به تجاربی منفی در آنها شده است: مهارت ارتباطی و حل مسأله؛ و مهارت کسب درآمد مستقل. از این‌رو، برنامه‌ریزی‌های اجتماعی و فرهنگی در رابطه با این زنان بهتر است در این حوزه‌ها انجام گیرد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| پدیدارشناسی؛ تفسیر؛ زنان مطلقه؛ زندگی پس از طلاق؛ سازمان بهزیستی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| A Phenomenological Investigation of Women's Interpretation of Life after Divorce | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Rouhollah Jalili1؛ Maryam Ebrahimi Manesh2؛ Elham Khezri3؛ Seyyed Mohammad Ali Mirjalili4 | ||
| 1Director of Center for Impact Assessment, ACECR, Fars Branch, Shiraz, Iran | ||
| 2PhD of Sociology, Islamic Azad University (Tehran Central Branch), Tehran, Iran | ||
| 3M.A. in Psychology, Payame-Noor University of Shiraz, Shiraz, Iran | ||
| 4Assistant Professor, Department of Education, Farhangian University (Shahid Paknejad Campus), Yazd, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Background and Aim: In recent years the number of divorces and the reference of divorced women to welfare organizations has increased. This research was done to investigate divorced women's interpretation of their post-divorced life. Methods and Data: Required data was gathered through in-depth interviews with 14 divorced women. Data analysis was done based on an abductive research strategy using interpretative phenomenology. Findings: The research findings show that the situation of divorced women is affected by two main interpretations: their own interpretation and the interpretation of society and those around them. Based on these interpretation resources, three main themes were detected: Freedom feeling, double dominatedness and repeated apprehension after divorce. Women are under the control of patriarchal values during their life after divorce, just like during their married life, and even their freedom feeling carries it. Therefore, the others' controls impact the various layers of their life, and they are frequently apprehended. Conclusion: The thematic network shows cultural structures, especially patriarchal values have more effects on the interpretations. So, in order to manage situations and challenges, it is necessary to direct research orientations towards a deeper understanding of them. Key Message: The most important point about these women is the lack of two skills that have led to negative experiences in them: communication and problem-solving skills and independent earning skills. Therefore, it is necessary to plan some programs to empower women for those skills. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Phenomenology, Interpretation, Divorced women, Life after divorce, Welfare organization, Shiraz | ||
| مراجع | ||
|
اسمعیلی، معصومه؛ آخوندی درزی، مینا و کاظمیان، سمیه (1396). «بررسی کیفی عوامل مؤثر در سازگاری با شرایط پس از طلاق در زنان مطلقه (مطالعه پدیدارشناسانه)». زن و فرهنگ. 9(34): 62-37.
ایزدی، راضیه؛ ربیعی، زهرا؛ میراحمدی، سیده لیلا (1400). «کشف و تبیین تجارب زیسته والدین از هم‌والدگری پس از طلاق». خانواده‌پژوهی. 17(4): 684-673.
ایمان، محمدتقی (1388). مبانی پارادایمی روش‌های تحقیق کمی و کیفی در علوم انسانی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
آقاجانی، زهرا؛ جهانگیری، جهانگیر و لهسایی‌زاده، عبدالعلی (1396). فرایند برساخت هویت زنان در جریان طلاق: بازاندیشی در تقدس خانواده و قبح طلاق (مطالعه موردی: دانشجویان زن رشته‌های علوم اجتماعی دانشگاه‌های تهران). توسعه اجتماعی. 11 (3): 166-129.
بلیکی، نورمن (1391). پارادایم‌های تحقیق در علوم انسانی، (ترجمه سید حمیدرضا حسنی؛ محمدتقی ایمان و سید مسعود ماجدی)، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
ترنر، جاناتان. اچ (1393). نظریه‌های نوین جامعه‌شناختی، (ترجمه علی‌اصغر مقدس و مریم سروش)، تهران: جامعه‌شناسان.
جباری، اکبر (1394). دازاین‌کاوی یا تحلیل دازاین، تهران: پرسش.
حسنی، رضا؛ قدرتی، حسین و امیرپور، مهناز (1393). پیامدهای طلاق برای زنان مطلقه‌ی شهر مشهد (یک پژوهش کیفی). مطالعات علوم اجتماعی ایران. 11 (42): 49-33.
حیاتی مژگان، سلیمانی شهلا (1397). پیامدهای طلاق برای فرد مطلقه: یک مطالعه کیفی. رویش روانشناسی. ۷ (۱۱): ۲۸۸-۲۷۳.
خمسه، اکرم (1383). بررسی طرح‌واره‌های نقش جنسیتی و کلیشه‌های فرهنگی در دانشجویان دختر. مطالعات زنان. 2(6): 134-115.
درگاه ملی آمار ایران (1401). آمار طلاق و ازدواج. https://shorturl.ae/PVXVo
ریتزر، جرج (1382). نظریه جامعه‌شناسی در دوران معاصر، (ترجمه محسن ثلاثی)، چاپ هفتم، تهران: علمی.
سازمان ثبت احوال کشور (1401). آمار طلاق و ازدواج دهه 1390. https://shorturl.ae/G8Nua
شفیعی‌نیا، اعظم؛ فرزاد، ولی‌اله؛ حسینیان، سیمین و ابوالمعالی‌الحسینی، خدیجه (1400). تجربه زیسته زنان مطلقه با طلاق‌های غیرمنتظره: یک مطالعه کیفی. خانواده درمانی کاربردی. 2(4): 214-192.
صادقی فسایی، سهیلا و ایثاری، مریم (1397). سنخ‌شناسی الگوهای بازسازی زندگی پس از طلاق. علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد. 15 (2): 1-32.
صادقی، رسول؛ مرضیه ابراهیمی و زنجری، نسیبه (1395). واکاوی ادراک جوانان از تجربه طلاق: مطالعه‌ی کیفی در شهر تهران. بررسی مسائل اجتماعی ایران. 7(2): 28-1.
قلی‌زاده، آذر؛ امیرحسین بانکی‌پورفرد و مسعودی‌نیا، زهرا (1394). مطالعه کیفی تجارب مردان و زنان طلاق گرفته از عوامل فرهنگی زمینه‌ساز طلاق. جامعه‌شناسی کاربردی. 26(1): 64-39.
نوابی‌نژاد، شکوه؛ محمدی، رزگار؛ کریمی، یوسف؛ فلاح، عفت (1396). ﻣﻌﻨﺎی ﻃﻼق از دﯾﺪﮔﺎه ﻓﺮد ﻣﻄﻠﻘﻪ: ﯾﮏ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﮐﯿﻔﯽ ﭘﺪﯾﺪارﺷﻨﺎﺳﺎﻧﻪ. زن و جامعه. 8(3): 116-93.
نیکبخت‌نصرآبادی، علیرضا؛ بریم‌نژاد، لیلی و سودابه جولایی (1388). مقدمه‌ای بر پژوهش پدیدارشناسی، تهران: نشر جامعه‌نگر.
واعظی، کیمیا (1397). راهبردهای مقابله‌ای زنان با شرایط پس از طلاق، پژوهش‌های مشاوره. 17 (68): 191-172.
Smith, J. A. & P. Flowers & M. Larkin. (2009). Interpretative Phenomenological Analysis. London: Sage. Wojnar, D. M., & Swanson, K. M. (2007). Phenomenology: an exploration. Journal of Holistic Nursing, 25(3): 172-180. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 861 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 536 |
||