تبیین مفهوم سبک شناسی معماری با معرفی رویکرد جدید در سبک شناسی معماری ایران (با انگیزه حفاظت معماری) | ||
| معماری اقلیم گرم و خشک | ||
| مقاله 1، دوره 7، شماره 10، اسفند 1398، صفحه 1-29 اصل مقاله (3.04 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.29252/ahdc.2020.1784 | ||
| نویسندگان | ||
| هادی ندیمی1؛ رضا ابوئی2؛ زینب مرادی* 3 | ||
| 1استاد دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران | ||
| 2دانشیار دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه یزد، یزد، ایران | ||
| 3مربی دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه حکیم سبزواری و دانشجوی دکتری مرمت و احیای بناهای تاریخی دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران | ||
| چکیده | ||
| موضوع سبکشناسی معماری در ایران همواره جزء بحثهای چالشبرانگیز در مجامع علمی بوده است. با آنکه در حوزه هنر و معماری جهان سبکشناسی موضوع مهمی است اما به دلیل گستردگی و تنوع در تعاریف و کارکردهای آن اتفاق نظری مشخص بین پژوهشگران برسر آن وجود ندارد. در ایران، هرچند حدود نیم قرن است که این مفهوم وارد مباحث علمی حوزه معماری گشته اما هنوز تعاریف و کارکرد آن تدوین نشده است. پیشینه تحقیق سبکشناسی نمایانگر این موضوع است که سبکشناسی به عنوان رویکردی در مطالعه تاریخ معماری کارکردهای مختلفی دارد یکی از مهمترین کارکردهای آن به عنوان روشی برای طبقهبندی در تاریخ معماری است که به دلیل اعتباری بودن تعاریفاش، چندوجهی بودن و جامعیتاش از لحاظ قابلیت پوشش دادن چندین روش برخورد با جوانب مختلف معماری در تعریف عملیاتی خود و سرانجام انعطافاش در عملیاتی شدن با توجه به هدف از سبکشناسی، آن را به عنوان روشی مناسب معرفی میکند. این مقاله با این باور سعی نموده مفهوم سبکشناسی معماری را تبیین نماید و به پشتوانه مبانی مطالعاتی سبکشناسی، رویکرد جدیدی را با دغدغه حفاظت و مرمت معماری پیشنهاد دهد. بدین منظور، ابتدا به شناسایی انواع و ویژگیهای روشهای تحقیق در حوزه معماری پرداخته شدهاست و برای انتخاب روش و رویکرد مناسب، پس از شناسایی نوع مساله تحقیق، به تبارشناسی آن پرداخته و آنگاه با توجه به اهداف و جنس مساله، روش و رویکردی را برگزیده است. روش تحقیق این مقاله از نوع تحلیل محتوا بوده تعاریف نظری و عملیاتی سبکشناسی بررسی شدهاست. جایگاه سبکشناسی معماری ایران در انتها با تحلیل پروژه محمدکریم پیرنیا تبیین گردیده و با بیان جایگاه سبک در حوزه حفاظت و مرمت معماری، دیدگاههای موجود به چالش کشیده شد تا به جزئیات تعریف پیشنهادی منجر گردد. سامانه جستجوی مقاله کیفی است و بههمراه تفسیر و تحلیل معنایی دادهها، بهدنبال رسیدن به تعریف رویکردی مناسب و کاربردی برای سبکشناسی معماری ایرانی است. راهبرد این مسیر تفسیرگرا است. این پژوهش را میتوان از نوع نظری و کاربردی دانست. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تاریخ معماری؛ سبکشناسی؛ سبکشناسی معماری؛ محمدکریم پیرنیا؛ حفاظت و مرمت معماری | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Explaining the Concept of Architecture Stylistics by Introducing a New Approach in Iran's Architecture Stylistics (Motivated by architectural conservatio | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Hadi Nadimi1؛ Reza Abouie2؛ Zeinab Moradi3 | ||
| 1Architecture, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran | ||
| 2Architecture, Yazd University, Yazd, Iran | ||
| 3Architecture & Urbanism, Hakim Sabzevari University, Sabzevar, Iran & Conservation, Isfahan Art University, Isfahan, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| The topic of architectural stylistics in Iran has always been one of the challenging debates in scientific societies. Although stylistics is important in the field of the art and architecture, there is no clear consensus among scholars on the extent and variety of its definitions and functions. In Iran, although it has been around for half a century since the concept has entered the scientific discourses in field of architecture, but its definitions and function have not yet been formulated. The history of stylistics research indicates that stylistics has various functions as an approach to the study of architectural historyone of the most important of which is a classification method in architectural history. Its feasibility and versatility in terms of its ability to cover several approaches to different aspects of architecture in its operational definition and ultimately its flexibility in operating according to the purpose of stylistics, makes it a suitable approach. This paper attempts to explain the concept of architectural stylistics and propose a new approach to architectural conservation and restoration, based on the principles of stylistic studies. For this purpose, first the types and characteristics of research methods in the field of architecture are identified and after identifying the type of research problem, its genealogy has been determined based on the purpose and gender of the problem in order to select the appropriate method and approach. The research method of this article is content analysis with theoretical and operational definitions of stylistics. At the end, the stylistic position of Iranian architecture was explained by analyzing the project of Mohammad Karim Pirnia, and the position of stylistics in the field of architectural conservation and restoration has been explained, which challenges existing perspectives and leads to the details of the proposed definition. The article search system is qualitative and, along with semantic interpretation and analysis of data, seeks to define a suitable and applicable approach to Iranian architectural stylistics. The research strategy is interpretive. This is a theoretical and applied research. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Architecture history, Stylistic, Architecture stylistics, Mohammad Karim Pirnia, Conservation and restoration in architecture | ||
| مراجع | ||
|
ـ آریانپورکاشانی، ع‍ب‍اس و آریانپورکاشانی، م‍ن‍وچ‍ه‍ر. (۱۳۹۰). فرهنگ ف‍ش‍رده ان‍گ‍ل‍ی‍س‍ی به فارسی ی‍ک‌ج‍ل‍دی. تهران: امیرکبیر. ـ اریکسن، تروند برگ. (1385). تاریخ زمان، ترجمه: اردشیر اسفندیاری، آبادان: پرسش. ـ ازکیا، مصطفی و دربان آستانه، علیرضا. (1382). روشهای کاربردی تحقیق. تهران: کیهان. ـ استنفورد، مایکل. (1384). درآمدی بر تاریخپژوهی. ترجمه: مسعود صادقی. تهران: دانشگاه امام صادق و سمت. ـ الکساندر، کریستوفر. (1381). معماری و راز جاودانگی راه بی زمان ساختن، ترجمه: مهرداد قیومی بیدهندی، تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی. ـ برندی، سزاره. (1388). تئوری مرمت، ترجمه پیروز حناچی. تهران: موسسه انتشارات دانشگاه تهران. ـ بهار، محمد تقی. (1355). سبک شناسی 3جلد. تهران: امیرکبیر. ـ پ‍اک‍ب‍از، روئ‍ی‍ن. (۱۳۸۹). دای‍ره‌ال‍م‍ع‍ارف هنر: نقاشی، پ‍ی‍ک‍ره‌س‍ازی، گ‍راف‍ی‍ک. تهران: فرهنگ معاصر. ـ پ‍وپ، آرت‍ور اپ‍ه‍ام. (۱۳۵۵). هنر ایران در گ‍ذش‍ت‍ه و آی‍ن‍ده. ترجمه ع‍ی‍س‍ی ص‍دی‍ق. تهران: مدرسه عالی خدمات جهانگردی و اطلاعات. ـ پیرنیا، محمدکریم. (۱۳۴۷). سبکشناسی معماری ایران. نشریه باستان‌شناسی و هنر ایران، ۱، ۵۴ـ۴۳. ـ پیرنیا، محمدکریم. (1353). کتاب هنر دبیرستان، بخش معماری. تهران: آموزش پرورش. ـ پیرنیا، محمدکریم. (۱۳۵3). خواب آلودگان به شیوه‌های معماری ایران نام بیگانه می‌نهند. نشریه هفت هنر، ۲۳، ۵۳ـ۴۶. ـ پیرنیا، محمدکریم. (۱۳۵۴). سبک آذری. نشریه فرهنگ معماری ایران، ۱، 55-59. ـ پیرنیا، محمدکریم. (۱۳84). سبکشناسی معماری ایرانی. تدوین غلامحسین معماریان. تهران: سروش دانش. ـ پیرنیاکان، داریوش. (1387). بررسی مکتبهای تارنوازی. نشریه هنرهای زیبا، 34، 125-119. ـ جباری، صداقت. (1387). تکوین و تطور خط نستعلیق در سده هشتم و نهم هجری قمری. هنرهای زیبا، 33، 84-77. ـ جنسن، هورست ولدمار. (1379). تاریخ هنر، ترجمه پرویز مرزبان. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی. ـ حاجی مشهدی، عزیزالله. (1380). درآمدی برسبک شناسی هنر هفتم. فصلنامه هنر، 48 ،146-152. ـ حبیبی، سید محسن. (1380). از شار تا شهر.تهران:موسسه انتشارات چاپ دانشگاه تهران. ـ حجت، مهدی. (1380). میراث فرهنگی در ایران سیاست‌ها برای یک کشور اسلامی. تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور. ـ حیدری دلگرم، مجید. (1395). سبکشناسی معماری ایرانی در دوره اسلامی، پایاننامه دوره دکتری، استاد راهنما محمدرضا بمانیان. دانشگاه تربیت مدرس. ـ حیدری دلگرم، مجید، بمانیان، محمدرضا، انصاری، مجتبی. (1395). محمدکریم پیرنیا و دونالد ویلبر، تفاوت مقاصد و عناصر روایت سبکی. نشریه مطالعات معماری ایران دانشگاه کاشان. 10. 48-31. ـ خاتونآبادی، افسانه. (1394). مقایسه سبکشناختی معماری مساجد ایرانی و شعر فارسی. نشریه پژوهشهای معماری اسلامی. سال سوم شماره 9. 66-49. ـ خادم زاده،محمد حسن. (1389). شیوه یزد در معماری زمینهها ویژگیها بازه زمانی620-795 هجری. پایاننامه دوره دکتری، استاد راهنما سید محسن حبیبی. دانشگاه تهران. ـ خاکی، غلامرضا. (1384). روش تحقیق با رویکرد به پایان نامه نویسی. تهران، انتشارات بازتاب. ـ رحیم زاده، محمدرضا. (1384). واژه شناسی تاریخ هنر، گلستان هنر، 1، 55-59. ـ رشید یاسمی، غلامرضا (1316). آئین نگارش تاریخ. تهران: موسسه وعظ و خطابه. ـ رضی، احمد. (1386). روش در تحقیقات ادبی ایران. نشریه گوهر گویا، 1، 148-130. ـ ریتزر، جورج. (1374). نظریه ی جامعه شناسی در دوران معاصر. ترجمه: محسن ثلاثی. تهران: علمی. ـ شریعتی، علی. (1360). اسلام شناسی ارشاد مجموعه آثار۱۶. تهران: انتشارات شریعتی. ـ شمیسا، سیروس. (1389). یک روایت از دو شکست بحثی در روایت فردوسی و سعدی از شکست لیران از تازیان و مغولان. دفتر 13، 19-11. ـ شیرازی، محمد، آقااحمدی، قربانعلی. (1388). دیرینه شناسی و تبارشناسی فوکو به عنوان روشی در مقابل روشهای تاریخی متداول در علوم اجتماعی. پژوهش نامه علوم اجتماعی. 4، 126-103. ـ شیمل، آن ماری. (1382). خوشنویسی و فرهنگ اسلامی. ترجمه: اسدا... آزاد، تهران: به نشر. ـ عبدالله زاده، محمد مهدی. (1389). فرار از مدرسه بررسی احوال وآثار محمد کریم پیرنیا از منظر تاریخ نگاری معماری ایران. پایان نامه کارشناسی ارشد، استاد راهنما مهرداد قیومى بیدهندی. دانشگاه شهید بهشتی دانشکده معماری و شهرسازی. ـ غلامرضایی، محمد. (۱۳۷۷). سبکشناسی شعر پارسی از رودکی تا شاملو. تهران: نشر ج‍ام‍ی. ـ غیاثی، محمدتقی. (1373). سیر تحول سبکشناسی.نشریه پژوهش ادبیات معاصر جهان، 1، 68-49. ـ ف‍رش‍اد، مهدی. (۱۳۶۲). تاریخ م‍ه‍ن‍دس‍ی در ایران. تهران: گ‍وی‍ش. ـ ف‍ض‍ائ‍ل‍ی، ح‍ب‍ی‍ب‌ال‍ل‍ه. (1350). اطلس خط. اصفهان: انتشارات انجمن آثار ملی اصفهان. ـ ف‍لام‍ک‍ی، م‍ح‍م‍دم‍ن‍ص‍ور. ( 1374). ب‍از زن‍ده‌س‍ازی ب‍ن‍اه‍ا و ش‍ه‍ره‍ای تاریخی. تهران: دانشگاه تهران. ـ قبادیان، وحید. (1392). سبکشناسی و مبانی نظری در معماری معاصر ایران. تهران: موسسه علم معمار. ـ قراملکی، احد فرامرز. (1385). روششناسی مطالعات دینی تحریری نو. مشهد: دانشگاه علوم اسلامی رضوی. ـ قیومی بیدهندی، مهرداد. (1386). دشواریهای مطالعات تاریخی معماری ایران و پدیدهی سید باقر شیرازی. گلستان هنر، 8، 6-5. ـ کلارک، راجر اچ و پاوز، مایکل. (1388). الگوهای معماری تحلیل ها و ایده های شکل دهنده. ترجمه ثمر ترابی کرمانشاه، تهران: انتشارات یزدا ـ کن بای، شیلا. (1382). نقاشی ایرانی. ترجمه مهدی حسینی. تهران: دانشگاه هنر. ـ کیانی، محمد یوسف. (1379). معماری ایران دوره اسلامی. تهران: سمت. ـ گدار، آندره. (1384). آثار ایران. ترجمه ابوالحسن سروقد مقدم. تهران: آستان قدس رضوی . ـ گروت، لیدا و وانگ، دیوید. (1386). روش تحقیق در معماری. ترجمه: علیرضاعینیفر. تهران:دانشگاه تهران. ـ گروتر، یورگ. (1375). زیباشناختی در معماری. ترجمه جهانشاه پاکزاد و عبدالرضا همایون. تهران: دانشگاه شهید بهشتی. ـ گلدار، فاطمه. (1393). تبیین مبانی نطری برای دورهبندی تاریخ معماری ایران. پایاننامه دکتری، راهنما هادی ندیمی و مهرداد قیومى بیدهندی. دانشگاه شهید بهشتی. ـ گلیجانی مقدم، نسرین. (1386). تاریخشناسی معماری ایران . تهران: دانشگاه تهران. ـ لطفی، محمدرضا. (1389). کتاب سال شیدا مجموعه مقالات موسیقی. جلد دهم و یازدهم. نشر بیدگل موسسه فرهنگی هنری آوای شیدا. ـ ماینر، ورنن‌هاید. (1390). تاریخ تاریخ هنر. سیری در تاریخ تکوین نظریه هنر. ترجمه مسعود قاسمیان. تهران: فرهنگستانهنر. ـ محجوب، محمد جعفر. (1345). سبک خراسانی در شعر فارسی. تهران: فردوس. ـ مددپور، محمد. (1388). آشنایی با آرای متفکران درباره هنر. تهران: سوره مهرکتاب. ـ مطهری، مرتضی. (1385). انسان و ایمان مقدمه‌ای بر جهانبینی اسلامی. تهران: بنیاد علمی و فرهنگی استاد شهید مرتضی مطهری. ـ معماریان، غلامحسین. (1384). سیری در مبانی نظری معماری. تهران: سروش دانش. ـ معماریان، غلامحسین. (۱۳93). مبانی طراحی معماری، تهران: نغمه نواندیش. ـ نصر، سیّدحسین. (1381). معرفت و معنویت. تهران: انتشارات سهروردی. ـ نوربرگ شولتس، کریستیان. (1381). معماری حضور زبان و مکان. ترجمه علیرضا سیداحمدیان. تهران: موسسه معمار- نشر. ـ نیچه، فریدریش. (1377). تبارشناسی اخلاق. ترجمه داریوش آشوری. تهران: آگه. ـ هاوزر، آرنولد. (1382). فلسفه تاریخ هنر. ترجمه محمد تقی فرامرزی. تهران: انتشارات نگاه. ـ ولک، رنه و وارن، آستن. (1389). نظریه ادبیات. ترجمه ضیا موحد و پرویز مهاجر. تهران: نیلوفر. ـ ویلبر، دونالد. (1346). معماری اسلامی ایران در دوره ایلخانان. ترجمه: عبدالله فریار. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب. ـ یوکیلهتو، یوکا. (1387). تاریخ حفاظت معماری. ترجمه محمدحسن طالبیان و خشایار بهاری. تهران: روزنه. - Adeline's Art Dictionary Art Architecture Heraldry and Archaeology. (1905). New York.
- Baumer W., I.Schnorr and Others ,(1869). Style in Ornamental Art the Workshop, Vol. 2, No. 5 pp. 65-66.
- Bucher, Ward (1996). Dictionary of Building preservation, Published by John Wiley & Sons, Inc, New York.
- Cowan, Robert (2005). The Dictionary of Urbanism. Published by Streetwise Press. - Crook, J. Mordaunt (1987). The Dilemma of Style Architectural Ideas from the Picturesque to the Postmodern, University of Chicago Press.
- Crowther, Paul. (2012). The Phenomenology of Modern Art Exploding Deleuze, Illuminating Style. York. - Davies, Nikolas, Jokiniemi, Erkki. (2008) Dictionary of Architecture and Building Construction, Elsevier Ltd.USA . - Fielding, Roy Thomas (2000). Architectural Styles and the Design of Network-based Software Architectures, University of California Irvine.
- Fletcher, Banister (1967) A History of Architecture on the Comparative Method, Charles Scribner’s Sons Press.
- Gombrich, Ernst H. (1968). Style, In: The art of art history: a critical anthology, edited by D Preziosi. - Harris, Cyril M. (1975) Dictionary of Architecture & Construction, First edition: America.
- Hawkins M., Dominique (2011). City of New Orleans Hdlc – Building Types and Architectural Styles. Aia, Leed ap of Preservation Design Partnership, Lic in Philadelphia, Pa, and Catherine E. Barrier.
- parker,D.M, deregowski,J.B.(1990). Perception and Artistic Style (Advances in Psychology), North-holland, Elsevier Science Publishers B.V.
- Rab, Samia (1997). The "monument" in architecture and conservation theories of architectural significance and their influence on restoration, preservation and conservation. PhD. Thesis. USA: Georgia Institute of Technology.
- The Concise Oxford Dictionary of Archaeology. (2003). - Zhu, Hong. (2005). Software Design Methodology: From Principles to Architectural Styles, Butterworth-Heinemann.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,974 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,031 |
||