تحلیل و بررسی کنایه در شاهنامه فردوسی | ||
| کاوش‌نامه زبان و ادبیات فارسی | ||
| مقاله 3، دوره 20، شماره 42، آذر 1398، صفحه 71-94 اصل مقاله (709.53 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.29252/kavosh.2019.1722 | ||
| نویسندگان | ||
| عبدالحمید اسمعیل پناهی1؛ علی محمد پشت دار* 2؛ علی محمد گیتی فروز3؛ حسین یزدانی3 | ||
| 1زبان و ادبیات فارسی- دانشکده علوم انسانی- دانشگاه پیام نور | ||
| 2عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور تهران جنوب | ||
| 3زبان و ادبیات فارسی-دانشکده علوم انسانی- دانشگاه پیام نور | ||
| چکیده | ||
| موضوع این پژوهش «بررسی و تحلیل کنایه در شاهنامة فردوسی» است. هدف نویسنده از آن پاسخ به این سؤال بوده که: «کنایه و ابعاد هنری و بلاغی آن در ذهن و زبان فردوسی کدام است؟» روش جستار در این نوشته، تحلیل محتوا با ابزار کتابخانه‌ای بوده است. نتیجة این تحقیق نشان می‌دهد که سخنوری چون فردوسی در خلق و ابداع کنایه‌های عام و خاص تبحّر بسیار داشته زیرا او از ابعاد کلامی‌و بلاغی و ویژگی تصویر آفرینی کنایه، هوشمندانه با‌خبر بوده است و از این‌رو در شاهنامه به آفرینش کنایه‌های عام یا استعاره‌های مرکّب جذّاب پرداخته و انواع کنایه‌های خاص از قبیل: تلویح، ایما، رمز و کنایة فعلی را در بخش حماسی برای فارسی‌زبانان به یادگار گذاشته است. کنایه‌های بی‌بدیلی چون: «نهالی به دوزخ فرستادن»، «گاو کسی در چرم بودن» ، «سَرِ تیغِ کسی نیام را ندیدن». همچنین نقد و تحلیل آثار بَلاغی و تصویر آفرین کنایه در شاهنامه در 16 عنوانِ مستند به کتب بَلاغی دستِ اَوَّل و ذکر تمام شواهد از متن شاهنامه، خود از یافته های علمی‌و پژوهشی این مقاله است و شرح مبانی کنایه با استناد به نظریة «تَرکِ تصریح» خود از دست آورد‌های بدیع و دست‌اوّل است که برای نخستین‌بار در آن بیان شده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ترکیب کنایی؛ شاهنامة فردوسی؛ تصویر آفرینی کنایه؛ نظریه تَرک تصریح | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Study and analysis of the allusion in Ferdowsi's Shahnameh | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Abdolhamid Smaeil panahi1؛ AliMohammad Poshtdar2؛ ali mohmmad Gitiforuz3؛ hosein yazdani3 | ||
| 1Persian Language and Literature - Faculty of Humanities - Payame Noor University | ||
| 2Associate Professor of Payame Noor University of Tehran | ||
| 3Persian Language and Literature - Faculty of Humanities - Payame Noor University | ||
| چکیده [English] | ||
| The topic of this research is study and analysis of allusion in the Ferdowsi's Shahname. The aim's author for that, the answer has been to this question: "What are allusion and its artistic and rhetorical aspects in Ferdowsi’s mind and language?" The method of investigation in this paper has done analysis of content by librarical tools. The eduction of this research shows an eloquent similar Ferdowsi has been very erudition in the creation and originationu of generic and especial allusions because he has been acquainted intelligently of rhetorical and glossal aspects and specially of creation of the image in the allusion. Accordingly he has created generic allusions or attractive complex este'ares in Shahname and has remained to memento the kinds of the generic allusions such as: Implication and Symbol for persian speakers in the part of epical. Incomparable allusions such as: "Despatch the mattress to the Gehenna", " Someone's cow to be in the leather ", " The head of the sword not to see the pod ". In this path the ascribable approach is identifying the matchless allusions in innovative-epical genera in Shahnameh by utilizing the critique of allusion (relinquishing explicitness theory) and explanation of rhetorical characteristics of allusion in sixteen entries grounded in authentic sources in rhetoric. Ferdowsi is quite successful in exploiting this art to express his purpose, which is creation of an epical and literary work, and in this path has left a great asset behind him to Persian language. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| complex allusion, Ferdowsi's Shahnameh, allusion image provoking, relinquishing explicitness theory | ||
| مراجع | ||
|
الف- کتاب‌ها: 1- پور نامداریان، نقی (1367)، رمز و داستان‌های رمزی در ادب فارسی، تهران: نشر علمی و فرهنگی. 2- ---- (1377)، خانه‌ام ابری است، تهران: نشر سروش. 3- جرجانی، عبدالقاهر (1368)، اسرارالبلاغَه، ترجمة جلیل تجلیل، تهران: انتشارات دانشگاه تهران. 4- رجایی، محمّد خلیل (1359)، معالم البلاغه، شیراز: انتشارات دانشگاه شیراز. 5- رستگار فسایی، منصور (1370)، فرهنگ نام‌های شاهنامه، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی. 6- رضا‌زاده، شفق (1320)، فرهنگ شاهنامه، تهران: به کوشش مصطفی شهابی. 7- رواقی، علی (1390)، فرهنگ شاهنامه، تهران: نشر فرهنگستان هنر. 8- زرّین‌کوب، عبدالحسین (1372)، شعر بی‌دروغ، شعر بی‌نقاب، تهران: نشر علمی. 9- شفیعی کدکنی، محمّد رضا (1389)، موسیقی شعر، تهران: انتشارات آگاه. 10- ---- (1366)، صور خیال در شعر فارسی، تهران: نشر آگاه. 11- شمیسا، سیروس (1381)، بیان، تهران: نشر فردوسی. 12- فاضلی، محمّد (1376)، دراسة وَ نقد فی مسائل بلاغیَة هامَّة، مشهد: دانشگاه فردوسی. 13- فردوسی، ابوالقاسم (بی‌تا)، شاهنامه، آکادمی علوم شوروی سابق، تهران: اُفسِت میر. 14- کَزّازی، میر‌جلال الدّین (1381)، زیبایی‌شناسی سخن پارسی، تهران: نشر مرکز. 15- نوشین، عبدالحسین (1350)، واژه‌نامک، تهران: بنیاد فرهنگ ایران. 16- هاوِکس، تِرنِس (1377)، استعاره، ترجمة فرزانة طاهری، تهران: نشر مرکز. 17- همایی، جلال‌الدّین (1373)، معانی و بیان، تهران: نشر هما. ب- مقاله: 1- ستوده، غلام‌رضا (1374)، نمیرم ازین پس که من زنده‌ام، (مجموعه مقالات کنگرة بزرگداشت فردوسی)، انتشارات دانشگاه تهران. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,430 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,068 |
||