امکان سنجی تغذیه مصنوعی در دشت تایباد با استفاده از روش فرآیند تحلیل شبکه (ANP) | ||
| خشک بوم | ||
| مقاله 1، دوره 8، شماره 2، بهمن 1397، صفحه 1-13 اصل مقاله (1.02 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله علمی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.29252/aridbiom.2019.1400 | ||
| نویسندگان | ||
| احمد اشتیاقی جو1؛ حسین ملکی نژاد2؛ محمدرضا اختصاصی3؛ جواد چزگی* 4 | ||
| 1کارشناسی ارشد آبخیزداری، گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی، دانشگاه یزد | ||
| 2دانشیار گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی، دانشگاه یزد | ||
| 3استاد گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی، دانشگاه یزد | ||
| 4استادیار علوم و مهندسی آبخیزداری، دانشکده کشاورزی سرایان، دانشگاه بیرجند | ||
| چکیده | ||
| مدیریت صحیح منابع آب زیرزمینی در مناطق خشک و نیمهخشک با توجه به کمبود و دسترسی فصلی به آب از اهمیت شایانی برخوردار است. تغذیه مصنوعی آبهای زیرزمینی یکی از روشهای اصولی مدیریت منابع آب است. در این پژوهش سعی گردید با رویکرد تلفیقی استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) و روشهای تصمیمگیری چند معیاره، مناسب‌ترین عرصه‌ها برای اجرای عملیات تغذیه مصنوعی در دشت تایباد، واقع در استان خراسان رضوی، شناسایی شوند. بدین منظور ابتدا داده‌های 11 موءلفه تاثیر گذار شامل شیب، کیفیت آب زیرزمینی، زمین‌شناسی، ضخامت آبرفت، قابلیت انتقال، تراکم زهکشی، نفوذپذیری سطحی، افت آب زیرزمینی، فاصله از روستا، فاصله از چاه و کاربری اراضی، در محیط GIS آمادهسازی شد. سپس با استفاده از روش مقایسه زوجی، وزن کلاسهای هر لایه تعیین شد. همچنین با کاربرد روش دیماتل روابط و وابستگی بین متغییرها تعیین گردید. برای تعیین وزن نهایی هر لایه، از نرمافزار Decision Super استفاده شد. در آخر با تلفیق نقشههای پهنه‌بندی شده حاصل از روش ANP، نقشه نهایی در پنج کلاس تهیه شد. با توجه به نتایج نهایی، از مجموع کل مساحت دشت تایباد، 9/2 درصد کاملاً مناسب، 1/30 درصد مناسب، 3/40 درصد نسبتاً مناسب، 3/1 درصد نسبتاً نامناسب و 4/25 درصد نامناسب برای عملیات پخش سیلاب تعیین گردید. بررسی نتایج با استفاده از منطق بولین و کنترل زمینی حاکی از رضایتبخش بودن به کارگیری روشهای تصمیمگیری در تلفیق با GIS در امر مکانیابی تغذیه مصنوعی است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| آب زیرزمینی؛ پخش سیلاب؛ تصمیم گیری چند معیاره؛ خراسان رضوی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Feasibility of artificial recharge in Taibad plain using Analytic Network Process (ANP) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| A. Eshtiaghijoo1؛ H. Malekinezhad2؛ M.R. Ekhtesasi3؛ J. Chezgi4 | ||
| 1MSc in Watershed Management and Engineering, Department of Watershed Management, Yazd University | ||
| 2Associate Professor of Department Watershed Management, Yazd University | ||
| 3Professor of Department Watershed Management, Yazd University | ||
| 4Assistant Professor of Watershed Management and Engineering, Faculty of Sarayan Agriculture, University of Birjand | ||
| چکیده [English] | ||
| Due to seasonal access and lack of water, appropriate management of water resources is very important in arid and semi-arid regions. One of the main management methods for improves the groundwater resources is artificial recharge. In this study, used the integrated MCDM-GIS approach in order to determine suitable areas for artificial recharge in Taibad plain, Khorasan Razavi province. For this purpose, 11 influential parameters include (slope, groundwater quality, geology, thickness of the alluvium, portability of aquifer, drainage density, surface infiltration, groundwater decline, distance from the village, distance from the well and land use) that were created in GIS. For weight of classes each layer, used paired comparisons method. Also, DEMATEL technique was used to determine the relationships and dependencies between parameters. For determine the net weight of each layer, Super Decision software was used. Finally, zoned maps of the ANP were combined, and the final map with five classes, completely appropriate to unsuitable, was prepared. According to the final map, of the entire area of Taibad plain, 2.9 percent of area was in completely appropriate class, 30.1 percent in appropriate class, 40.3 percent in fairly good class, 1.3 percent in fairly inappropriate class, and 25.4 percent in unsuitable class for spreading operations. The results of the study using Boolean logic and filed survey indicate that the application of decision-making methods in combination with GIS in the field of artificial feeding location is satisfactory. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Groundwater, Water spreading, Multi Criteria Decision Making, Khorasan Razavi | ||
| مراجع | ||
|
[1] . Alipour, H., Malekian, A., Kheirkhah Zarkesh, M.M., Gharahchelo, S. (2016). Application of Delphi method and GIS in site selection flood water spreading. Desert Ecosystem Engineering Journal, 9, 11-22. (in Farsi).
[2] . Asgharpour, M.J. (2009). Multi-criteria decision making, Tehran: University of Tehran Press. (in Farsi).
[3] . Chowdhury, A. K., Jha, M., Chowdary, V.M. (2010). Delineation of groundwater recharge zones and identification of artificial recharge sites in West Medinipur district, West Bengal, using RS & GIS and MCDM techniques, Environmental Earth Science.
[4] . Fontela, E., Gabus, A. (1974). DEMATEL, innovative methods, Report no. 2, Structural analysis of the world problem. Battelle Geneva Research Institute.
[5] . Ghahari, Gh., Pakparvar, D. (2008). Effect of extraction of groundwater resources Grbaygan spreading. Academic Journal of Range and Desert Research -Pazhovhesh, 14(3), 368 - 390. (in Farsi).
[6] . Jamali, A., ZareKia, S. (2011). Identify and prioritize the appropriate zone spreading to feed canals, wells and springs in arid regions (Case Study: Yazd intermountain basin). Journal-Range and Desert Research. Iran, 17, 106-114. (in Farsi).
[7] . Jharkharia, S., Shankar, R. (2007). Selection of logistics service provider: An analytic network process (ANP)".
[8] . Krishnomurty, J., Kumar, N., Jayarman, V., Manivel, M. (1996). An approach to demarcate ground water potential Zones thorough remote sensing and geographical information system, INT. Journal Remote Sensing, 17, 1867-1884.
[9] . Mahdavi, A. (2012). Locate areas suitable for artificial recharge of groundwater aquifers Fuzzy Logic in Shahrekord Basin desert. Shahrekord University. (in Farsi).
[10] . Mahdavi, R., Abedi Koopayee, J., Rezaei, M. (2005). Locating suitable sites Artificial Recharge of Groundwater, Second National Conference on Water and Soil Resources, 23 to 24 May, Shiraz University. (in Farsi).
[11] . Meade, L.M., Presley, A. (2002). R & D project selection using the analytic network process. IEEE Transactions on Engineering Management, 49 (1), 59–66.
[12] . Mohan, G., Ravi Shankar, M.N. (2005). A GIS based hydro geomorphic approach for identification of site-specific artificial-recharge techniques in the Deccan Volcanic Province. Journal of Earth System Science, 114(5), 505-514.
[13] . Nasiri, H., Boloorani, A., Faraji Sabokbar, A., Jafari, H., Yusef Rafii, M. H. (2013). Determining the most suitable areas for artificial groundwater recharge via an integrated PROMETHEE II-AHP method in GIS environment (case study: Garabaygan Basin, Iran). Environment Monitoring Assessment Journal, 185, 707–718. (in Farsi).
[14] . Novhegar, A., Riyahi, F., Kamangar, M. (2017). Determine the appropriate areas for flood spreading with the sustainable development approach of groundwater resources. Journal of Environmental Studies, 42(1), 33-48. (in Farsi).
[15] . O’Hare, M.P., Fairchild, D.M., Hajali, P.A., Canter, L.W. (1986). Artificial recharge of groundwater, Lewis, New.
[16] . Oakford, E.T. (1985). Artificial recharge: Methods, hydraulics, and monitoring. In: Asano T (ed) Artificial recharge of groundwater, Butterworth.
[17] . Rahman, M., Azizur Bernd Rusteberg, R.C., Gogu, J.P., Lobo Ferreira, M.S. (2012). A new spatial multi-criteria decision support tool for site selection for implementation of managed aquifer recharge. Journal of Environmental Management, 99, 61-75.
[18] . Ramezani, M.M. (2013). Using fuzzy logic and artificial recharge of aquifers in locating the combination of AHP and FTOPSIS. Environmental Journal, 38(3), 108-125. (in Farsi).
[19] . Saaty, T.L. (1999). Fundamentals of the analytic network process. International Symposium on the Analytic Hierarchy Process, Kobe.
[20] . Sabokbar Faraji, H. (2012). Determine suitable areas for artificial recharge based on the combination of ANP and paired comparison in GIS, case study Grbaygan plain unethical. Journal of Geography and Environmental Planning, 22, 166-143. (in Farsi).
[21] . Samadder, R. K., Sudhir, K., Gupta, R. P. (2011). Paleo channels and their potential for artificial groundwater recharge in the western Ganga plains. Journal of Hydrology, 400, 154–164.
[22] . Saraf, A.K., choudhury, P.R. (1998). Integrated remote sensing and GIS for ground water exploration and identification of Artificial recharge sites. International Journal Remote Sensing, 19, 1825-1841.
[23] . Shaban, A., Khawlie, M., Abdallah, C. (2006). Use of remote sensing and GIS to determine recharge potential zone: the case of Occidental, Lebanon. Journal Hydrogeology, 14, 433-443.
[24] . Sreedhar, G.T., Vijaya Kumar, I.V., Murali, K.M. (2008). Mapping of ground water potential zone in the Musi basin using remote sensing data and GIS. Journal of Environmental Engineering, 122, 515–523.
[25] . Tzeng, G.H., Chiang, C.H., Li, C.W. (2007). Evaluating intertwined effects in learning programs: a novel hybrid MCDM model based on factor analysis and DEMATEL. Expert Systems with Applications, 32 (4), 1028–1044. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 791 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 906 |
||