3استادیار گروه علوم اقتصادی، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی ،سمنان،ایران
چکیده
مطالعه رفتار مصرفی خانوارها و تحلیل چگونگی اختصاص درآمد محدود آنان به کالاها و خدمات مختلف یکی از مهم‌ترین مباحث عمده مورد نیاز جهت سیاست‌گذاری‌های اقتصادی می‌باشد. لذا هدف اصلی در این مقاله بررسی رفتار مصرفی خانوارهای استان تهران طی دوره‌ی زمانی ۱۳۹۴- ۱۳۸۶ با استفاده از الگوی سیستم تقاضای تقریباً ایده‌آل (AIDS) و استخراج کشش قیمتی و درآمدی با استفاده از روش رگرسیون‌های به‌ظاهر نامرتبط (SURE) می‌باشد. نتایج به‌دست آمده بیانگر آن است که گروه کالایی خوراکی‌ها و نوشیدنی و دخانیات و همچنین گروه مسکن و سوخت و روشنایی جزء اقلام کالایی ضروری می‌باشد؛ و گروه‌های پوشاک و کفش، تفریح و تحصیل، بهداشت، حمل و نقل و ارتباطات از گروه کالاهای لوکس محسوب می‌شوند. کشش قیمتی گروه‌های مسکن، تفریح و تحصیل، و حمل و نقل بیشتر از واحد است، به عبارت دیگر، این گروه از کالاها پرکشش هستند و با توجه به اینکه کشش‌های قیمتی متقاطع در اغلب موارد از لحاظ قدر مطلق از یک کمتر بوده است؛ لذا مصرف‌کنندگان در بیشتر موارد با تغییر قیمت یک گروه، تغییر محسوسی در تقاضای گروه دیگر نخواهند داد.
3Assistant Professor, Department of Economics, Semnan Branch, Islamic Azad university, Semnan, Iran
چکیده [English]
The study analyzes the consumption behavior of families and allocation of their limited income to various goods and services. This serves as one of the main issues in economic policies. The main objective of this paper is to examine the issue in Tehran province during the period 2007-2015. This is done by using Almost Ideal Demand System Model (AIDS) and price and income elasticity dealt with through seemingly unrelated regressions (SURE). The results indicate that food and drink and tobacco products as well as housing, fuel and lighting are the essential items. Also, clothing and footwear, leisure and education, health, transport and communication are found to be luxury items. Price elasticity of housing, entertainment, education, and transportation is more than one, In other words, this group of goods are elastic. With regard to cross-price elasticity, in most cases, it is less than one when considered as a value absolute. Therefore, in most cases, the change of price in one group of goods will not make consumers change their demands on goods in another group.
کلیدواژه‌ها [English]
Household, Elasticity of demand, Almost ideal demand system, Approach to seemingly unrelated regressions
مراجع
الف) منابع و مآخذ فارسی
آرمن، سید عزیز. منصوری، سید امین. و فرح‌بخش، ایمان (۱۳۹۴). "برآورد و مقایسه تابع تقاضا و کشش کالاهای مصرفی در گروه‌های کم درآمد و با درآمد بالا در مناطق شهری (کاربرد داده‌های ادغام شده در سیستم تقاضای تقریباً ایده‌آل)". پژوهشنامه اقتصاد کلان۱۰(۲۰): ۳۰-۵۷.
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، شاخص قیمت سال‌های مختلف.
پژویان، جمشید. و احمد، سید محمدمهدی (۱۳۹۳). "برآورد کشش‌های قیمتی و درآمدی گروه‌های مصرفی خانوارهای شهری با استفاده از سیستم تقاضای تقریباً ایده‌آل مبتنی بر داده‌های تابلویی". فصلنامه علوم اقتصادی۸(۲۶): ۱۳-۳۱.
خداداد کاشی، فرهاد. و شمسی، سوده (۱۳۹۱). "بررسی اثرات سیاست‌های حمایتی بر کاهش فقر در ایران". فصلنامه اقتصاد مقداری۹(۲): ۱۷۱-۱۵۳.
خداداد کاشی، فرهاد. و شهیکی تاش، محمد نبی (۱۳۹۱). "سنجش شدت فقر در خانوارهای روستایی و مقایسه آن با خانوارهای شهری ایران". فصلنامه روستا و توسعه۱۱(۳): ۵۵-۴۱.
خسروی نژاد، علی‌اکبر. خداداد کاشی، فرهاد. و صحبتی، زهرا (۱۳۹۲). "ارزیابی افزایش قیمت مواد غذایی بر رفاه خانوارهای شهری ایران". نشریه راهبرد اقتصادی ۲(۴): 93-۷۳.
دودانگه، ایرج (۱۳۸۹). مجموعه مقالات همایش اصلاح الگوی مصرف، تهران، موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی.
سلمانی، بهزاد. و محمدی، علیرضا (۱۳۸۷). "بررسی اثر مخارج بهداشتی دولت بر رشد اقتصادی ایران". فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی ایران۱۳(۳۹): ۷۳-۹۳.
سوری، علی (۱۳۹۱). اقتصادسنجی همراه با کاربردEviws7 در اقتصادسنجی، تهران، نشر فرهنگ شناسی.
مرکز آمار ایران. سالنامه استانی مرکز آمار. سالنامه آماری استان تهران (۱۳۹۳-۱۳۸۶).
ورهرامی، ویدا. هوشمند، زهره. و یوسفی حاجی‌آباد، رضا (۱۳۹۴). "احتساب کشش‌های قیمتی و درآمدی مواد غذایی خانوارهای شهری استان تهران". فصلنامه مدل‌سازی اقتصادی ۹(۳۲): ۱۰۳-۱۲۲.
هوشمند، زهره (۱۳۹۳). بررسی رفتار مصرفی خانوارها مطالعه موردی استان تهران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده اقتصاد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات سمنان.
ب) منابع و مآخذ لاتین
Baltagi, B. H. (2005). Econometric Analysis of Panel Data, Publisher, Wiley, P.314.
Barten, A. P. (1968). "Estimating Demand Equations". Econornetrica 36)2(: 213-251.
Christensen, L. R., Jorgenson, D. W. and Lau, L. J. (1975). "Transcendental Logarithmic Utility Functions". The American Economic Review 65(3): 367-383.
Deaton, A. and Muellboure, J. (1980). "An Almost Ideal Demand System". American Economics Review 70(3): 312-326.
Green, R. and Alston, J. M. (1990). "Elasticities in AIDS Model". American Journal of Agricultural Economics 72(2): 442-445.
Green, W. H. )2002(. Econometric analysis,(5th Ed.), Prentice Hall.
Houtakker, H. s. (1960). "Additive Preferences". The Econometric Society 28(2): 244-257
Human Development Index. http://www.hdr.undp.org/
Klein, L. R. and Rubin, H. (1947-1948). "A Constant Utility-index of the Cost of Living". The Review of Economic Studies 15(2): 84-87.
Leser, C. E. V (1941). "Family Budget Data and Price Elasticities of Demand". Review of Economic Studies 9(1): 40-57.
Nygard, V. M. (2013). An Almost Ideal Demand System Analysis of non-Durable Consumption Categories, Revised Version Thesis for the Degree Master of Economic Theory and Econometrics Department of Economics University of Oslo.
Prokeinováa, R. B. and Hanováa, M. (2016). "Consumer’s behavior of the foodstuff consumption in Slovokia". Procedia – Social and Behavioral Sciences 220: 21–29.
Sheng, Y. Nasir, SH. Zainalabidin, M. Mahir, A. and Alias, R. (2008). "Demand Analyses of Rice in Malaysia". Universiti Putra Malaysia, MPRA Paper 15062.
Stone, J. R. N. (1954). "Linear Expenditure Systems and Demand Analysis: an Application to the Pattern of British Demand". The Economic Journal 64)255(: 511-527.
Theil, H. (1971). Principles of Econometrics, North Holland, Amsterdam, p.102.
World Bank Data, http://www.worldbank.org/
Zellner, A. (1962). "An Efficient Method of Estimating Seemingly Unrelated Regressions and Tests of Aggregation Bias". Journal of American Statistical Association 57(298): 348-368.
